Nie, ten film nie pokazuje królowej Elżbiety II, został nakręcony wiele lat przed jej narodzinami

„Na filmie królowa Wielkiej Brytanii Elżbieta II karmi zniewolonych dorosłych i dzieci jak zwierzęta w zoo.” – czytamy w opisie filmu udostępnionego przez polskojęzycznego użytkownika Facebooka 15 września 2022 roku.  

Opublikowane na Telegramie nagranie miało 4,5 tys. wejść. Krążyło też na Twitterze. Widać na nim dwie ubrane na biało kobiety, które wyjmują z torebek drobne przedmioty i rzucają je  zgromadzonym przed gankiem dzieciom i dorosłym.   

Image

Zrzut ekranu z Facebooka wykonany 20 września 2022 roku przez AFP

Wcześniej nagranie pojawiło się po angielsku wśród użytkowników Facebooka w Afryce (tutaj i tutaj a także  w języku  hiszpańskim,  arabskim, francuskim a także po bengalsku.

Królowa Elżbieta II zmarła 8 września 2022 roku. Następcą jej, głową Zjednoczonego Królestwa został jej syn Karol III. 

Po oficjalnym ogłoszeniu śmierci królowej media społecznościowe zapełniły się kondolencjami z całego świata, ale także z komentarzami bardziej krytycznymi wobec kolonialnej przeszłości monarchii.  Jednak publikacja z oczerniającym królową nagraniem to jawna manipulacja. W rzeczywistości kobiety w filmie to  żona i córka gubernatora kolonii francuskiej. 

Film braci Lumière 

Nagranie wyszukaliśmy przy pomocy narzędzia InVID stworzonego przez AFP, które oferuje możliwość odwróconego wyszukiwania obrazem. Film identyczny do prezentowanego w omawianych postach znaleźliśmy na stronie Wikimedii. Został on tam zamieszczony 24 października  2015 r.,  z tą tylko różnicą, że jest w wersji czarno białej. Na stronie widnieje opis, że jest to scena z filmu braci Lumière: „Auguste & Louis Lumière - dzieci annamitów zbierają monety przed pagodą kobiet (1900)”.

W innym opisie filmu pojawia się ta sama informacja.

Poniżej publikujemy zestawienie kadrów z filmu z omawianych przez nas postów na Facebooku (po lewej) i ze strony Wikimedia Commons (po prawej):

Image

Zrzuty ekranu z filmu dołączonego do postów na Facebooku (po lewej) i ze strony Wikimedia Commons (po prawej) wykonane przez AFP 10.09.2022 r.

Rzecznik prasowy Institut Lumiere w Lyonie, we Francji, miasta narodzin braci Lumière, gdzie ich dom przekształcono w muzeum kinematografii a obok działa instytut filmowy upamiętniający ich twórczość, potwierdził agencji AFP, że fragment ten pochodzi z filmu pt. „Annamickie dzieci zbierają monety przed świątynią Lang.”

„Film został nakręcony między kwietniem 1899 r. a marcem 1900 r. przez operatora Gabriela Veyre w Hanoi, w Wietnamie (wówczas Indochiny Francuskie). Pokazuje dwie Francuzki, żonę i córkę gubernatora generalnego Indochin, rzucające drobne monety dzieciom” – przekazał przedstawiciel instytutu w mailu do AFP z 14 września. Pierwszy jego pokaz miał miejsce w 1901 roku. Zaś „[Królowa]  Elżbieta II urodziła się 25 lat później, zatem nie jest możliwe, by wystąpiła w tym filmie.” – dodał rzecznik.

Podkreślił również, że „kobiety nie rzucają dzieciom jedzenia ale monety (dokładnie tzw. monety keszowe), które były używane w Chinach i Indochinach i miały niewielką wartość. Otwór w środku monety pozwalał przewlekać je na sznur i w ten sposób przenosić”, co ułatwiało liczenie podczas transakcji handlowych.

Lepszej jakości kadr z filmu dostępny jest w katalogu internetowym filmów braci Lumiere. Film można też obejrzeć pod tym linkiem. 

Nasi koledzy z redakcji arabskojęzycznej AFP wykazali w artykule opublikowanym  9 września, że film użyto w fałszywym kontekście. Weryfikacji dokonał również portal factcheckingowy Newschecker.