Francuski intelektualista nigdy tego nie powiedział. Ani też, że chce eutanazji ludzi starszych

 „Nie tylko Bill Gates planował szczepionki na zmniejszenie ilości ludzi. Jacques Attali był doradcą  Mitterranda (byłego prezydenta Francji) i napisał to w 1981 roku - miał 38 lat ” – czytamy w poście opublikowanym na Facebooku 27 kwietnia 2021 roku.

I dalej: „W przyszłości będzie to kwestia znalezienia sposobu na zmniejszenie populacji. Zaczniemy od starców, ponieważ po przekroczeniu 60-65 roku życia człowiek żyje dłużej niż produkuje, a to drogo kosztuje społeczeństwo” – czytamy. Podobnych publikacji znaleźć można wiele na Facebooku (1, 2, 3) i Twitterze. Słowa miały paść z ust Jacques'a Attaliego, bliskiego doradcy nieżyjącego prezydenta Francji François Mitteranda. 

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 30 kwietnia 2021 r.

Do postów najczęściej dołączane były zdjęcia intelektualisty. Pojawiały się też grafiki i bardziej bezpośrednie odniesienia do pandemii koronawirusa  - na jednej z nich widać krowę symbolizującą bóstwo z napisem „Covid-19”. 

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 30 kwietnia 2021 r.

Dalej jest już tylko gorzej. Mowa jest o rzekomym pozbywaniu się „słabych”, „bezużytecznych” i „głupich”, którzy „nic nie wnoszą do społeczeństwa”, czytamy w publikacjach.

Kolejny fragment rzekomego cytatu mówi o pandemii: „Znajdziemy coś, co spowoduje to; pandemia, która wymierzona w niektórych ludzi, prawdziwy kryzys gospodarczy lub wirus, który dotknie starszych lub słabszych,to nie ma znaczenia, słabi i bojaźliwi ulegną. Głupi uwierzy w to i poprosi o leczenie. Zadbaliśmy o zaplanowanie zabiegu, który będzie rozwiązaniem. Selekcja idiotów będzie zatem dokonywała się sama: pójdą sami do rzeźni”  - czytamy w postach.
Według internautów fragment ten ma pochodzić z książki pt. „Krótka historia przyszłości”, wydanej we Francji w 2006 roku.

Niektórzy internauci Jacques'a Attaliego nazwali „ wielkim kreatorem”. „Jacques Attali to ideolog małej dobrej pandemii z 2009 roku” - czytamy w tytule tekstu opublikowanego 28 kwietnia 2021 roku na jednej ze stron internetowych.

Sprawdziliśmy

Nie znaleźliśmy takiego cytatu w książce pt. „Krótka historia przyszłości” wydanej po polsku przez wydawnictwo PRÓSZYŃSKI I S-KA w 2008 roku w tłumaczeniu Wojciecha Nowickiego.
Dziennikarze francuskojęzycznej redakcji factcheckingowej AFP Factuel sprawdzili również w podobnie brzmiącym tytule „L'avenir de la vie”. Książka ta, to rozmowa o przyszłości świata jaką przeprowadził dziennikarz Michel Salomon m.in. z Jacques'em Attalim w 1981 roku. Nie została przetłumaczona na polski. Wydawca książki, Editions Seghers, przesłał AFP skany fragmentu z wypowiedziami. 

Image

Skany z książki „L'avenir de la vie" Editions Seghers, (Fot. AFP 30 kwietnia 2021 r.)

Okazuje się, że cytat przytoczony przez internautów to całkowicie przerobione słowa  intelektualisty. Jedynie dwa zdania pochodzą z jego ust. Zapytaliśmy też jego samego.

– Ten tekst jest całkowicie wymyślony - powiedział AFP Jacques Attali, 12 kwietnia. – Jest on jeszcze bardziej daleki od innych wcześniejszych sfałszowanych i zniesławiających mnie cytatów. W niczym nie przypomina moich oryginalnych wypowiedzi. To jest taka bzdura, jakbym rzekomo miał powiedzieć, że napisałem Mein Kampf –powiedział.

Przytaczamy fragment, który stał się źródłem manipulacji.

Salomon pyta: „Czy jest możliwe i pożądane, aby żyć 120 lat...? .”

Attali:  „Od strony medycznej, nie wiem. Wielu twierdzi, że to możliwe. Ale czy jest to pożądane?” 

Dalej Attali rozważa kwestię długowieczności z punktu widzenia czystej „logiki ekonomicznej” i mówi: „Ale jak tylko przekroczymy 60/65, człowiek żyje dłużej niż produkuje i wtedy drogo kosztuje społeczeństwo”. Wyjaśnia też: „W istocie, z punktu widzenia społeczeństwa o wiele lepiej jest, aby ludzka maszyna zatrzymała się nagle, niż stopniowo rozpadała się.”

Attali mówi o tym w jaki sposób społeczeństwo podchodzi do kwestii długowieczności i miejsca w nim osób starszych.

„Stąd też uważam, że w samej logice społeczeństwa przemysłowego celem nie będzie już wydłużenie średniej długości życia, ale takie działanie, aby w ramach danego okresu życia, człowiek żył w jak najlepszej kondycji, dzięki czemu wydatki na zdrowie będą stanowiły jak najmniejszy koszt dla społeczeństwa”.

„Jak zwykle zarzuca mi się tym fragmentem, że domagam się tego co tak naprawdę tylko przewiduje i co potępiam” - przekazał AFP 12 kwietnia, (czyli, że rzekomo Attali jest zwolennikiem eutanazji - przyp.red.)

W 1983 roku Attali wytoczył i wygrał sprawę sądową przeciwko związkowi emerytów (L’Union nationale des assurés sociaux), który uważał, że Attali opowiada się za „eksterminacją  osób starszych”. 

AFP w depeszy z 18 stycznia 1984 roku pisała o wygranej w sądzie.  Przytaczamy zrzut ekranu depeszy.

Image

Skan depeszy AFP z 18 stycznia 1984 r.

Wówczas po raz pierwszy wyrwano z kontekstu jego wypowiedź na temat eutanazji. Przytaczamy jego słowa przetłumaczone z francuskiego z książki z 1981 r.

„Eutanazja będzie jednym z podstawowych instrumentów naszych przyszłych społeczeństw. Po pierwsze, w logice socjalistycznej problem ten pojawia się w następujący sposób: logika socjalistyczna to wolność, a wolność fundamentalna to samobójstwo; dlatego też prawo do bezpośredniego lub pośredniego samobójstwa jest wartością bezwzględną w tego typu społeczeństwie. Natomiast w systemie kapitalistycznym powszechną praktyka staną się maszyny do unicestwiania, protezy, które pozwolą na eliminację życia, jeśli stanie się ono zbyt trudne do zniesienia lub zbyt drogie z punktu widzenia ekonomicznego. Jestem zatem przekonany, że eutanazja, czy to ze względu na takie wartości jak wolność, czy jak wartość ekonomiczna, stanie się jedną z zasad przyszłych społeczeństw.”

Pojawienie się w sieci zmanipulowanych cytatów zbiegło się z debatą (9 kwietnia) we francuskim parlamencie na temat legalizacji eutanazji. Zaproponował ją Olivier Falroni deputowany lewicowej Partii Radykalnej, który wskazuje na wysokie poparcie społeczne dla tej inicjatywy.

Kim jest Jacques Attali 

To znany francuski intelektualista, ekonomista i wykładowca akademicki, urodzony w 1943 w Algierze. Był doradcą i  przyjacielem prezydenta François Mitterranda.  Był pierwszym dyrektorem Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju (EBOR). Na zlecenie prezydenta wraz z zespołem ekspertów, Attali opracował projekt reformy państwa francuskiego, której celem miało być zwiększenie konkurencyjności jego gospodarki i społeczeństwa w epoce globalizacji. 

Wniosek: Jacques Attali nie powiedział, że pandemia to sposób na redukcję populacji na świecie. Nie twierdził też, że chce eutanazji ludzi starszych. Nie ma takich słów, ani w książce z 1981 roku, ani późniejszej z 2008 r. Jego futurystyczne rozważania dotyczące rozwoju społeczeństw zostały zmanipulowane.

Aktualizacja: 3 maja poprawiliśmy błąd stylistyczny w tekście.