Zarzuty o „bluźnierczej” ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich w Paryżu wywołały falę dezinformacji

33. Letnie Igrzyska Olimpijskie rozpoczęły się oficjalnie 26 lipca 2024 roku paradą łodzi ze sportowcami na Sekwanie, podczas pierwszej w historii plenerowej ceremonii otwarcia igrzysk, poza stadionem. Ceremonia zakończyła się śpiewem Celine Dion, która pojawiła się na wieży Eiffla i w swoim pierwszym od czterech lat występie wykonała „Hymn do Miłości” legendarnej piosenkarki francuskiej Edith Piaf, oraz zapaleniem znicza olimpijskiego w kształcie unoszącego się nad miastem balonu (zarchiwizowany link tutaj).

Na potrzeby wielkiego widowiska, Thomas Jolly, dyrektor artystyczny ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich w Paryżu, przekształcił Sekwanę, położone wzdłuż niej zabytki i paryskie dachy w wielką scenę, by złożyć hołd francuskiej sztuce i kulturze. Międzynarodowy Komitet Olimpijski podkreślił „rewolucyjny” spektakl zaprojektowany pod telewizyjny przekaz medialny, dzięki czemu mógł być oglądany przez miliony widzów, w tym 23 miliony w samej telewizji francuskiej, i 326 000 osób, które zgromadziły się wzdłuż Sekwany i przy Wieży Eiffla mimo strug deszczu.

Chociaż ceremonia spotkała się z bardzo dobrym odzewem i zainteresowaniem wśród francuskiej publiczności, jak pokazały sondaże, i została ogólnie pozytywnie przyjęta przez zagraniczną prasę (zarchiwizowane linki tutaj, tutaj i tutaj), wzbudziła również reakcję konserwatywnych polityków na całym świecie – w tym rzeczniczki rosyjskiego MSZ Marii Zacharowej i kandydata Republikanów na prezydenta USA Donalda Trumpa  – którzy skrytykowali inkluzywne, przyjazne osobom LGBTQI+, widowisko (zarchiwizowany link tutaj). W Polsce, głos zabrał m.in. były premier Mateusz Morawiecki. „Potrafią obrzydzić nawet ceremonię otwarcia IO” –  napisał na platformie X.

Polskie media, które szeroko relacjonowały ceremonię, zwracały na ogół uwagę na niezwykle oryginalny show, także na kontrowersje jakie wywołał jeden z elementów. Prasa prawicowa pisała krytycznie o „wstrętnej inscenizacji”. 

Oburzenie wśród części chrześcijan i polityków, wzbudził fragment zatytułowany „Festivités” (Świętowanie po polsku). W jowialnej scenie uczty bogów –  z udziałem francuskiej DJ-ki Barbary Butch i piosenkarza Philippe'a Katerine'a skąpo odzianego i przebranego za Dionizosa –  chrześcijanie dopatrywali się drwin z obrazu „Ostatnia wieczerza” Leonarda da Vinci, a zatem ze swej wiary. Fragment ten wywołał falę fałszywych treści o rzekomych masowych protestach katolików zaraz po ceremonii i przesadzonych doniesieniach o awarii prądu w Paryżu.

Ceremonie otwarcia Igrzysk Olimpijskich sprzyjają powstawaniu teorii spiskowych. AFP pisała w przeszłości o zmanipulowanych obrazach i fałszywych twierdzeniach dotyczących ceremonii otwarcia w Londynie w 2012 roku, a także o ceremonii w Barcelonie w 1992 roku.

Nagrania gromadzących się chrześcijan nie mają nic wspólnego z protestami w Paryżu po ceremonii otwarcia

Konferencja Episkopatu Francji (CEF) w komunikacie z 27 lipca 2024 roku stwierdziła, że ceremonia otwarcia Igrzysk przyniosła „światu wspaniałe chwile piękna i radości i została powszechnie doceniona”, jednak „zawierała też niestety sceny ośmieszania i wykpiwania chrześcijaństwa, z powodu których (konferencja) wyraża głęboki żal”. Chodzi o scenę, w której uczestnicy przedstawienia, w tym tancerze baletowi, DJ-ka Barbara Butch i kilka drag queens, siedzą w rzędzie za stołem. Scena mogła przywodzić na myśl słynny obraz „Ostatnią wieczerzę” Leonarda da Vinci. Obraz był już w przeszłości przedmiotem wielu parodii a także inspirował liczne sceny filmowe na długo przed igrzyskami w Paryżu (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj).

Thomas Jolly, dyrektor artystyczny ceremonii otwarcia igrzysk olimpijskich w Paryżu, zapewnił że nie inspirował się „Ostatnią Wieczerzą” w scenie, która wywołała kontrowersje lecz Bogami Olimpu, na co miał wskazywać skąpo odziany pomalowany na niebiesko bóg wina i ucztowania Dionizos (także Bachus) a w którego rolę wcielił się francuski piosenkarz Philippe Katerine. „Myślałem, że było to dość jasne, ponieważ do stołu przybywa Dionizos.( ...) Pomysł polegał raczej na tym, by zrobić wielkie święto pogańskie, związane z bogami Olimpu… Olimp – olimpizm” – tłumaczył Jolly w rozmowie z BFM TV.(zarchiwizowany linked tutaj). Inni wskazywali na obraz  – „Uczta Bogów” – holenderskiego malarza Jana Harmensza van Bijlerta znajdujący się w zbiorach Muzeum Magnin w Dijon (zarchiwizowany link tutaj), która przedstawia scenę podobną do tej odegranej w Paryżu. Komitet organizacyjny igrzysk również stwierdził, że „nie było intencją okazanie braku szacunku jakiejkolwiek grupie religijnej”.

Arcybiskup Syryjskiego Kościoła Katolickiego w Mosulu, w Iraku, wezwał wiernych do postu w proteście po ceremonii.

Wkrótce po ceremonii otwarcia w mediach społecznościowych pojawiły się doniesienia o masowych protestach chrześcijan we Francji. Posłanka PiS Dominika Chorosińska zamieściła 28 lipca 2024 roku, dwa dni po ceremonii otwarcia, na swoim profilu na Facebooku nagranie ze zgromadzenia religijnego. Film za posłanką udostępniali dalej inni użytkownicy Facebooka z przesłaniem, że francuscy chrześcijanie w reakcji na ceremonię otwarcia igrzysk gromadzili się masowo na modlitwie. „Francuscy chrześcijanie odprawiają nabożeństwo po kontrowersyjnym otwarciu olimpijskim. Francuscy chrześcijanie odmawiają modlitwę (...) Oto chrześcijańska odpowiedź na otwarcie demonicznej francuskiej olimpiady” – czytamy w poście.   

Inni użytkownicy Facebooka udostępniali inne nagranie z nocnego zgromadzenia religijnego z przekazem że „chrześcijanie w Paryżu wyszli na ulice, aby zaprotestować przeciwko otwarcie satanistycznej ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich!”.  

Image

Zrzut ekranu z Facebooka. Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 1/08/2024 r.

Podobne twierdzenia oparte na nagraniach pojawiły się w wielu językach między innymi po francusku, niemiecku, grecku, angielsku, rumuńsku, bułgarsku,chorwacku i arabsku.

W nagraniu udostępnionym przez posłankę i innych uzytkowników widoczne jest instagramowe logo i nazwa użytkownika „jeanluctrashel.ministries”. Wyszukiwanie tego konta doprowadziło do oryginalnego postu z filmem (zarchiwizowany link tutaj) opublikowanym na Instagramie 25 maja 2024 roku – na kilka tygodni przed igrzyskami olimpijskimi w Paryżu. „Właśnie teraz w Paryżu, pod wieżą Eiffla przynoszę Jezusa do tego miasta. Czcząc Go i głosząc ludziom chwałę Jezusa” – czytamy w oryginalnym wpisie. Inne konto wymienione w poście pokazuje podobny filmy opublikowane tego samego dnia.

Dalsze wyszukiwanie w Google według słów kluczy („marsz dla Jezusa”), hasła wymienionego w postach, doprowadziło nas do strony internetowej, na której znaleźliśmy potwierdzenie, że takie wydarzenie miało miejsce ale 25 maja 2024 r. na placu Trocadero w Paryżu, co odpowiada lokalizacji z nagrania krążącego w mediach społecznościowych (zarchiwizowany link tutaj).

Image

Zrzut ekranu z Facebooka (po lewej) z Instagrama (po prawej). Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 1/08/2024 r.

Co więcej, możemy zauważyć analizując film, że na wieży Eiffla nie ma jeszcze olimpijskich kółek. Zostały one zainstalowane pięćdziesiąt dni przed rozpoczęciem igrzysk. Wskazuje to również, że wideo nie zostało nakręcone pod koniec lipca 2024 roku.

Drugi film pokazujący nocne zgromadzenie modlitewne i udostępniany z podobnym twierdzeniem, że wydarzenie było związane z obraźliwą dla chrześcijan ceremonią otwarcia igrzysk wyszukaliśmy, korzystając z metody odwrotnego wyszukiwania obrazów, co doprowadziło nas do oryginalnego wideo, zamieszczonego w serwisie X 15 sierpnia 2022 roku (zarchiwizowany link tutaj), na profilu Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes, na południu Francji. „Pięknego Święta Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Modlitwa powszechna ze wszystkimi katolikami na świecie. Niech Maryja Dziewica rozpromienia wasze serca” –  czytamy w tweecie.

Image

Zrzut ekranu z Facebooka (po lewej) z serwisu X (po prawej). Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 1/08/2024 r.

Święto Wniebowzięcia, obchodzone jest przez katolików na pamiątkę wstąpienia Marii Panny do Nieba 15 sierpnia. Tego dnia odbywa się tradycyjna pielgrzymka w Lourdes.

Widoczny w nagraniu układ urbanistyczny pasuje do placu przed Sanktuarium Matki Bożej w Lourdes z figurą Matki Bożej i okrągłym budynkiem Centrum Informacyjnego (zarchiwizowany link tutaj). Dalsze wyszukiwanie doprowadziło do kilku innych filmów przedstawiających podobne sceny z uroczystości w Lourdes, takie jak ten z 2021 r. (zarchiwizowany link tutaj).

AFP nie znalazła żadnych doniesień o masowych protestach lub ulicznych modlitwach katolików w Paryżu w godzinach i dniach następujących po ceremonii otwarcia.

W Polsce, 29 lipca 2024 r., kilkuset katolików demonstrowało w Krakowie przeciwko ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich.

Nocne nagranie z Munster fałszywie przedstawiało awarię prądu w Paryżu

Podczas gdy „problem techniczny spowodował przerwy w dostawie energii elektrycznej w kilku dzielnicach Paryża” 27 lipca 2024 r., krótko przed północą, według dostawcy energii, doniesienia w mediach społecznościowych wyolbrzymiały problem, który trwał „około dziesięciu minut”. Niemające związku z tą awarią zdjęcia i filmy pojawiły się w sieci z przesłaniem, że Miasto Światła pogrążyło się w ciemności z powodu ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich.

„Poniżej zamieszczam nagranie z tego jak Francja(Paryż) pogrąża się w ciemnościach. To co ci dew…ianci robią z tym światem przechodzi ludzkie pojęcie.” – napisał użytkownik serwisu X.

„Obejrzyjcie moment w którym Paryż pogrąża się w ciemnościach dzień po ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich.” – głosi opis filmu, na którym widać fragment starego miasta z kościołem w tle i w którym gasną światła (w 0'10').

Image

Zrzut ekranu z serwisu X (po prawej). Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 1/08/2024 r.

To samo wideo zostało udostępnione w postach w języku francuskim i po chorwacku jako nagranie z Paryża. 

Image

Zrzut ekranu z Telegrama (po lewej) i Facebooka (po prawej). Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 30/07/2024 r.

Tymczasem wideo zostało nakręcone w Munster, w Alzacji, we wschodniej Francja, jak można przeczytać w samym nagraniu. Napis po francusku małymi literami „Munster - place du marché” (Munster - rynek) jest widoczny w lewym górnym rogu ekranu. Kamera należy do miasta, a jej kanał jest dostępny online (zarchiwizowany link tutaj). Budynek to kościół protestancki w Munster (zarchiwizowany link tutaj). O tej porze nocy wszystkie publiczne światła uliczne są wyłączone, aby oszczędzać energię (zarchiwizowane tutaj).

Inne posty które łączyły awarię prądu z ceremonią otwarcia Igrzysk Olimpijskich, takie jak ten, zawierają zdjęcie wieży Eiffla pogrążonej w ciemności. Był on również rozpowszechniany w języku angielskim.

Zdjęcie wyszukaliśmy przy pomocy odwrotnego wyszukiwania obrazu w Google'u, co doprowadziło do oryginalnego zdjęcia, wykonanego przez fotografa AFP 27 marca 2021 r. (zarchiwizowanego tutaj) podczas „Godziny dla Ziemi”, kampanii na rzecz ochrony klimatu i środowiska, podczas której światła paryskiej wieży są wyłączone.

Image

Wieża Eiffla w Paryżu 7.03.2021 r. (AFP / STEPHANE DE SAKUTIN)

Przerwa w dostawie prądu dotknęła „około 85 000” odbiorców energii Enedis w 1, 9, 17 i 18 dzielnicy stolicy (z 20 dzielnic Paryża), poinformowały francuskie media (tutaj i tutaj). Większość budynków i zabytków nie została zatem dotknięta awarią.