Wyjaśniamy jak dr Martyka myli się w sprawie maseczek i pandemii Covid-19

Setki udostępnień miał na Facebooku film z wypowiedzią Zbigniewa Martyki, który fałszywie twierdzi m.in., że maseczki są nieskuteczne oraz że z powodu HIV zmarło więcej osób niż z powodu Covid-19. Twierdzenia lekarza nie mają jednak poparcia w rzeczywistości i są niezgodne z dotychczasowymi publikacjami naukowymi.

Film z wypowiedzią dr. Zbigniewa Martyki został opublikowany na Facebooku 1 września 2021 r. i miał 9 tys. wyświetleń oraz 237 udostępnień.

Zrzut ekranu z Facebooka z 13 września 2021 roku

Dr Zbigniew Martyka jest kierownikiem Oddziału Obserwacyjno-Zakaźnego w szpitalu w Dąbrowie Tarnowskiej. Publikowane przez Martykę treści były nieraz oznaczane przez Facebooka jako fałszywe, o czym on sam informował swoją społeczność na blogu.

W filmie udostępnionym na Facebooku Martyka wypowiada kilka twierdzeń, które prostujemy i wyjaśniamy poniżej.

Maseczki nie chronią przed wirusem SARS-CoV-2 – Fałsz

Dr Zbigniew Martyka twierdzi, że wiele badań wykazało, iż maseczki są nieskuteczne, jeśli chodzi o ochronę przed transmisją wirusa SARS-CoV-2.

„Cały czas mówi się, że powinniśmy w różnych okolicznościach nosić maski zakrywające usta i nos. Tymczasem już dawno zostało opublikowanych ponad 100 prac naukowych, dzisiaj kilkaset następnych, które wykazały, że jest to zerowa skuteczność, jeśli chodzi o transmisję wirusa” – mówi.

Dr Martyka nie podaje konkretnie o jakie publikacje mu chodzi i nie podaje argumentów potwierdzających jego teorię. Tymczasem dostępne obecnie publikacje naukowe przemawiają za tym, że maseczki są skuteczne w zapobieganiu transmisji wirusa Covid-19.

Noszenie maseczek jest zalecane przez wiele światowych instytucji zdrowotnych m.in. przez Światową Organizację Zdrowia i amerykańskie Centra Kontroli i Zapobieganiu Chorób (CDC).

W Polsce noszenie maseczek jest obowiązkowe w zamkniętych pomieszczeniach np. w komunikacji publicznej, w sklepach, kinach i teatrach, szpitalach, kościołach oraz szkołach.

Publikacje o tym, że maseczki są skuteczne w zmniejszaniu liczby infekcji można odnaleźć na stronie CDC (lista 65 badań), w prestiżowym czasopiśmie naukowym „Science”, a także na stronie rządowej agencji Północnej Karoliny (22 badania).

Autorzy badania opublikowanego przez „Health Affairs” w 2020 r. porównali tempo wzrostu zachorowań na Covid-19 przed i po wprowadzeniu obowiązku noszenia maseczek w 15 stanach oraz w Waszyngtonie, stolicy Stanów Zjednoczonych. Okazało się, że nakazy noszenia maseczek doprowadziły do spowolnienia dziennego tempa wzrostu zachorowań na Covid-19.

Z kolei autorzy innego badania, opublikowanego w czerwcu 2020 r., przyjrzeli się zgonom z powodu Covid-19 w 198 krajach świata i zauważyli, że kraje, w których zalecano noszenie maseczek, miały niskie wskaźniki śmiertelności.

– Maseczki przede wszystkim chronią organizm osoby zdrowej przed „zawirusowanymi” mikrokropelkami śliny czy śluzu wydzielanymi do powietrza przez zainfekowane osoby. Szczególnie podczas kaszlu czy kichania – przekazał AFP w marcu 2021 r. dr Waldemar Machnowski z Wydziału Technologii Materiałowych i Wzornictwa Tekstyliów Politechniki Łódzkiej. Jest to szczególnie istotne w przypadku ochrony przed osobami, które mogą być nieświadome zakażenia Covid-19.

Maseczki są w stanie filtrować większość cząsteczek unoszących się w powietrzu, nawet jeśli ich rozmiar jest mniejszy od porów tkaniny. Maseczki chirurgiczne i KN95 filtrują średnio od 74 do 90 proc. kropelek o średnicy od 0,3 do 0,5 mikrometrów (mikrometr to jedna milionowa metra, czy inaczej, jedna tysięczna milimetra, przyp. red.).

Inne badanie pokazuje, że nawet domowe maseczki, które są wykonane z kilku różnych warstw bawełny czy gazy mogą filtrować do 80 proc. cząsteczek o średnicy mniejszej niż 0,3 mikrometra.

– Jeśli dwie osoby, zakażona oraz zdrowa, przebywają blisko siebie w założonych maseczkach, to ryzyko zakażenia jest zmniejszone od 75 do 90 proc. – powiedział AFP w 2020 r. prof. Julian Leibowitz, profesor patogenezy drobnoustrojów oraz immunologi z Texas A&M’s College of Medicine.

Na nagraniu udostępnionym przez University of New South Wales (UNSW) w Sydney, widać cztery różne osoby, część z nich ma zasłonięte usta i nos, natomiast jedna nie ma żadnej ochrony. Film pokazuje jak skuteczna jest maseczka chirurgiczna w zatrzymywaniu kropelek wydalanych przez osobę kaszlącą lub kichającą.

Prawdą jest to, że niektóre cząsteczki przedostają się przez materiał maseczki. Eksperci jednak wskazują, że większa ochrona byłaby niekomfortowa. – Nie moglibyśmy oddychać – mówił w 2020 r. Jean-Michel Courty, profesor fizyki na Sorbonie i badacz w laboratorium Kastler Brossel w Paryżu.

Eksperci dodają, że maseczki są zdolne do zmniejszenia ilości wydalanych przez człowieka kropelek, jeśli są dobrze dopasowane. Dlatego wybór maseczki powinien być kompromisem między jakością filtrowania, a łatwością jej użytkowania.

– Maseczka nie musi być w 100 proc. skuteczna, by ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa – mówił AFP w 2020 r. dr Benjamin Neuman, ekspert od koronawirusów, który kieruje działem nauk biologicznych na Texas A&M University-Texarkana.

Z powodu HIV umarło więcej osób niż z powodu Covid-19 - Manipulacja

Dr Martyka mówi, że gdyby popatrzeć „na ilość zgonów z powodu HIV” na świecie, to jest ich „o wiele więcej niż w przypadku koronawirusa”.

HIV to ludzki wirus nabytego niedoboru odporności. Wirus HIV osłabia układ odpornościowy, który ma na celu ochronę organizmu przed różnymi patogenami. Może to robić bardzo długo (średnio 8-10 lat), zanim osoba zakażona zacznie chorować. Często osoby żyjące z wirusem nie wiedzą o swoim zakażeniu. I to właśnie nieleczone zakażenie HIV prowadzi do AIDS, kiedy to wirus bardzo szybko się namnaża i niszczy układ odpornościowy chorego.

Jak czytamy na stronie „Medical News Today” istotną różnicą między pandemią AIDS i Covid-19 są ich ramy czasowe. Mimo że wciąż odnotowuje się przypadki zakażenia wirusem i zgony z powodu HIV/AIDS, to rozprzestrzenianie się tego wirusa od jego odkrycia w latach osiemdziesiątych jest powolne w porównaniu z milionami przypadków Covid-19 od czasu jego rozpoznania pod koniec 2019 r.

Według danych WHO (na dzień 14 września 2021 r.) na świecie odnotowano ponad 225 milionów potwierdzonych przypadków zachorowań na Covid-19, w tym ponad 4 miliony zgonów z powodu tej choroby od początku pandemii na przełomie 2019-2020. Tymczasem od początku pandemii HIV 40 lat temu, odnotowano około 80 milionów przypadków zakażenia wirusem HIV, z czego zmarło prawie 37 milionów ludzi na AIDS.

Zdjęcia trumien zmarłych w Bergamo były fałszywe – Manipulacja

Prawdopodobnie dr. Martyce chodzi o zdjęcie trumien, które było udostępniane w 2020 r. Wiele wtedy osób myślało, że zdjęcie przedstawia trumny zmarłych na koronawirusa w Bergamo w marcu 2020 r. Zespołowi AFP udało się ustalić, że zdjęcie tak naprawdę przedstawia trumny zmarłych migrantów, którzy próbowali przypłynąć do Włoch w 2013 r.

Zrzut ekranu z Facebooka z marca 20202 roku

W tym samym czasie dosyć popularne było także zdjęcie ciężarówek, które wywoziły trumny z ciałami zmarłych z Bergamo do innych miast w celu poddania ich kremacji. Nocne zdjęcia były prawdziwym i jednocześnie przerażającym obrazem tamtych czasów.

Wniosek: dostępne obecnie liczne badania potwierdzają, że maseczki są skuteczne w zapobieganiu transmisji wirusa Covid-19. Liczba zmarłych z powodu HIV przewyższa liczbę zmarłych z powodu Covid-19, jednak warto wziąć pod uwagę fakt, że z epidemią HIV/AIDS mamy do czynienia od lat osiemdziesiątych, a z Covid-19 od końca 2019 r. Jeśli chodzi o zdjęcia trumien z Bergamo, to w 2020 r. nie wszystkie były fałszywe.