Czy szczepionka przeciw Covid-19 musi mieć temperaturę -70°C? Wyjaśniamy

– Minus 70 stopni w pudełku z OBI – napisała jedna z użytkowniczek. Fotografia była publikowana na wielu grupach antyszczepionkowców na Facebooku. Pierwsza pojawiła się 29 grudnia i miała ponad 6 tys. udostępnień (1, 2, 3). Zdjęcie było również udostępniane na Instagramie. Publikacje pojawiły się także w języku niemieckim. 

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 4 stycznia 2021 roku

Na zdjęciu widać grupę medyków, którzy w plastikowym pojemniku niosą preparaty. Fotografia pochodzi z 27 grudnia, kiedy to w Polsce zaszczepiono pierwszą osobę przeciwko Covid-19. To Alicja Jakubowska, naczelna pielęgniarka szpitala MSWiA w Warszawie.

Co jest fałszem? Pogłoski sugerujące, że szczepionka, którą przyjęła pielęgniarka była przed podaniem źle przetrzymywana, a także sugestie, że medycy nie zadbali o to, by preparat był przechowywany w odpowiednich warunkach.

Wymagania do przechowywania szczepionki

Ulotka szczepionki Pfizer/BioNTech dostępna jest na stronie producenta. W punkcie 5., który dotyczy warunków przechowywania szczepionki czytamy, że szczepionka powinna być przechowywana w zamrażarce w temperaturze od -90°C do -60°C, w oryginalnym opakowaniu w celu ochrony przed światłem.

Szczepionkę można rozmrozić, ale należy ją rozcieńczyć i potem niezwłocznie użyć: „Po rozcieńczeniu szczepionkę należy przechowywać w temperaturze od 2°C do 30°C i użyć w ciągu sześciu godzin. Wszelkie niewykorzystane resztki szczepionki należy usunąć”.

Jeśli jednak wyjęliśmy szczepionkę z zamrażarki i jej nie rozcieńczyliśmy, to „można ją przechowywać przed użyciem przez okres do pięciu dni w temperaturze od 2°C do 8°C lub przez maksymalnie 2 godziny w temperaturze do 30°C”.

Jedno opakowanie zawiera 195 fiolek.

Szczepionka nie może być podawana w temperaturze -70°C, ponieważ należy poczekać aż osiągnie temperaturę pokojową. Jak to uzyskać? „Zamrożone fiolki należy umieścić w temperaturze od 2°C do 8°C w celu rozmrożenia. Rozmrożenie opakowania zawierającego 195 fiolek może zająć 3 godziny. Zamrożone fiolki można również rozmrażać przez 30 minut w temperaturze do 30°C w celu ich niezwłocznego użycia.

Image

Zrzut ekranu z ulotki szczepionki z 4 stycznia 2021 roku

Te same informacje można również przeczytać na stronie Komisji Europejskiej.

W rządowym dokumencie o Narodowym Programie Szczepień przeciw Covid-19 można przeczytać o tym, jak szczepionki są transportowane do Polski. Jak czytamy w nim, za poprawność i efektywność dystrybucji odpowiadać ma Agencja Rezerw Materiałowych. Prócz niej odpowiedzialne jest też wojsko i straż pożarna.

„W puli szczepionek dostępnych dla Polski przewiduje się zarówno szczepionki wymagające standardowego zimnego łańcucha, czyli stałej kontrolowanej temperatury 2-8°C w procesie przechowywania oraz transportu, a także szczepionki bazujące na mRNA wymagające ultra niskich temperatur (-75°C) przy przechowywaniu powyżej 5 dni” – czytamy.

Oprócz tego w dokumencie wspomniano też, że proces przechowywania oraz transportu jest „stale monitorowany”.

 „Dostawy szczepionek do punktu szczepień będą stale monitorowane oraz nadawany będzie odpowiedni status opisujący etap dystrybucji. Wdrożony zostanie system raportowania obejmujący stany magazynowe oraz efektywnego wykorzystania szczepionek przez Punkt Szczepień. Punkty szczepień będą musiały być wyposażone w standardowe lodówki do przechowywania szczepionek w monitorowanej temperaturze 2- 8°C. Szczepionki będą dostarczane z magazynów centralnych w partiach przewidzianych na kilka dni – tak, aby uniknąć konieczności magazynowania szczepionek w ultra niskich temperaturach w punktach szczepień”.

Poprosiliśmy Centralny Szpital Kliniczny MSWiA o komentarz w sprawie pojemników i warunków przechowywania preparatów w czasie, kiedy szczepiono pierwsze osoby przeciw Covid-19. 

 „Zgodnie z przewodnikiem dotyczącym właściwego przechowywania Comirnaty, szczepionki mRNA przeciw Covid-19  - fiolka po wyjęciu z zamrażarki może być przechowywana przed użyciem przez okres do pięciu dni w temperaturze od 2°C do 8°C. Wykazano ponadto, że po rozcieńczeniu w 9 mg/ml (0,9%) roztworze chlorku sodu do wstrzykiwań produkt zachowuje stabilność chemiczną i fizyczną przez sześć godzin w temperaturze od 2°C do 30°C. Po rozmrożeniu, szczepionki nie należy ponownie zamrażać. Producent podaje, że przed użyciem należy odczekać aż rozcieńczona dyspersja osiągnie temperaturę pokojową" - napisała Iwona Sołtys, kierownik oddziału obsługi pacjenta w Centralnym Szpitalu Klinicznym MSWiA i dodała:

– Szczepionka była przechowywana i przenoszona do punktu szczepień w sposób prawidłowy.

O pojemnikach z firmy budowlanej pisał również inny polski serwis factcheckingowy FakeNews.pl.

Wniosek: Dystrybucja szczepionek odbywa się pod ścisłym nadzorem. Jeśli są one przechowywane powyżej 5 dni muszą być magazynowane w bardzo niskich temperaturach (-70°C). Jednak przed podaniem powinny osiągnąć temperaturę pokojową.