Gdańscy radni nie zmienili nazwy ulicy „Bohaterów Westerplatte” na „Bohaterów Azowstalu”

W maju 2022 w mediach społecznościowych opublikowano post, w którym stwierdzono, że gdańscy radni zmienili nazwę ulicy „Bohaterów Westerplatte” na „Bohaterów Azowstalu”. To nieprawda. Agencja AFP nie znalazła żadnego dowodu na istnienie takich nazw ulic w Gdańsku, a rzecznik prezydenta Gdańska stwierdził, że to „bzdura”. Jak wynika z protokołów sesji gdańskiej rady miasta w 2022 r., nie ma żadnych dowodów na to, by takie rozwiązanie było kiedykolwiek brane pod uwagę. Fotografia tabliczki z nazwą ulicy została sfabrykowana i przedstawia lokalizację w Słupsku.

Zdjęcie przedstawiające niebieskie tabliczki z nazwami ulic – gdzie jedna z nich nosi nazwę „Bohaterów Azowstalu” było udostępniane na Facebooku razem z twierdzeniem, że zmianę nazwy dotychczasowej ulicy przegłosowali radni miasta Gdańska (1, 2).

„Radni wolnego miasta Gdańsk to największa bandyterka. Stosunkiem 24-10 przegłosowali nazwę ul. Bohaterów Westerplatte na Bohaterów Azowstalu. Hańba!” – czytamy w publikacji udostępnionej 30 maja 2022 r.

Zdjęcie było również publikowane na Twitterze i Telegramie, gdzie miało ponad 5 tys. wyświetleń.

Zrzut ekranu z Facebooka wykonany 6 czerwca 2022 roku

Azowstal to huta stali znajdująca się w Mariupolu w Ukrainie, która – jak donosi AFP – stała się fortem i ostatnią linią obrony przed wojskami rosyjskimi. Po przejęciu przez Moskwę kontroli nad Mariupolem pod koniec kwietnia, huta stała się miejscem ochrony dla obrońców miasta, którzy przez wiele tygodni ukrywali się w podziemnych tunelach pod zakładem. W maju, po zaciętych bojach, setki ukraińskich żołnierzy poddało się tam rosyjskim oddziałom. Rosja zapowiedziała, że zostaną oni postawieni przed sądem.

Westerplatte jest półwyspem położonym w północnej części Gdańska, gdzie we wrześniu 1939 wojsko polskie w obronie przed niemieckim napastnikiem stoczyło pierwszą bitwę II wojny światowej. Niewielki polski garnizon bronił się przez tydzień przed agresorem, stając się symbolem polskiego oporu wobec agresji III rzeszy.

Osoba, która zamieściła rzekomą informację na Facebooku pisała później w komentarzu, że mieszka w Niemczech, gdzie zamiast bawarskich flag „widzi w oknach ukraińskie”. Inna osoba w tym samym wątku skrytykowała uchodźców z Ukrainy, pisząc, że „ta narodowość zajęła cały hotel i zabytkowy hotel na mieszkanka”. AFP już wcześniej weryfikowała twierdzenia dotyczące uchodźców z Ukrainy (1, 2, 3).

Od początku inwazji Rosji na Ukrainę tego typu twierdzenia są częścią szerszej akcji dezinformacyjnej skierowanej przeciwko uchodźcom przybywającym do Polski z Ukrainy. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych, ponad 4,9 mln ukraińskich uchodźców uciekło ze swojego kraju, z czego większość (3,86 mln) przekroczyła granicę w Polsce. .

Zdjęcie zostało sfabrykowane i nie przedstawia Gdańska

Okazuje się, że zdjęcie zamieszczone w poście na Facebooku w rzeczywistości przedstawia skrzyżowanie w Słupsku, a pokazane na nim nazwy ulic zostały cyfrowo przerobione.

Na udostępnianej w mediach społecznościowych sfabrykowanej fotografii widać, że z ulicą Bohaterów Azowstalu przecina się ul. Kniaziewicza (na zdjęciu widać tylko część tabliczki).

Jak wynika z wyszukiwarki Google oraz krajowego rejestru nazw ulic Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), ani w Gdańsku, ani w żadnym innym mieście w Polsce nie ma ul. Bohaterów Azowstalu.

Ulicy Kniaziewicza nie ma także w Gdańsku, co również sprawdziliśmy za pomocą Google Maps, jak i za pomocą rejestru ulic GUS. Nigdzie w Polsce nie ma informacji o tym, by w jakimkolwiek miejscu była ul. Bohaterów Azowstalu i przecinała się z ul. Kniaziewicza.

Jednak po wpisaniu w Google frazy: „ul. Bohaterów Westerplatte i Kniaziewicza”, okazało się, że te dwie ulice przecinają się w Słupsku, co widać na załączonej mapie poniżej:

Zrzut ekranu z Google Maps wykonany 9 maja 2022 roku

Budynek, który znajduje się u zbiegu tych ulic w Słupsku można zobaczyć dzięki funkcji Google Street View. Jego kolor pasuje do fragmentu budynku widocznego w publikacji na Facebooku.

Podobieństwo widać również w typie ścian budynku, białym cokole elewacji, kształcie okien oraz lokalizacji dwóch znaków ulicznych. Niektóre podobieństwa zaznaczyliśmy poniżej:

Porównanie zdjęcia z Facebooka z budynkiem z Google Street View, wykonano 9 czerwca 2022 roku

Jak wynika z Google Street View, ulica, której nazwę można przeczytać na tabliczce to Bohaterów Westerplatte. Druga to ulica K. Kniaziewicza (Karola Kniaziewicza).

Jak wynika z wyszukiwarki Google i rejestru ulic GUS, ulica Bohaterów Westerplatte znajduje się w różnych miastach Polski m.in. w Rzeszowie, Bydgoszczy i Gorzowie Wielkopolskim. W Gdańsku takiej ulicy nie ma.

Zrzut ekranu z rejestru GUS pokazujący miasta, w których znajduje się ulica „Bohaterów Westerplatte”, wykonany 9 czerwca 2022 r.

W Gdańsku natomiast jest ul. Obrońców Westerplatte, ale nie odpowiada ona zdjęciom udostępnianym w publikacjach w mediach społecznościowych. Co więcej, przedstawiciele miasta potwierdzili nam, że nie została ona zmieniona.

Gdańscy radni nie przegłosowali zmiany ulicy na „Bohaterów Azowstalu”

Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022, w Gdańsku – jak wynika z dokumentów zamieszczonych na oficjalnej stronie rady miasta – odbyły się tylko cztery posiedzenia rady miasta. W żadnym z protokołów sesji nie ma wzmianki ani o zmianie nazwy jakiejkolwiek ulicy na „Bohaterów Azowstalu, ani o głosowaniu nad takim pomysłem.

O to czy w Gdańsku powstała ul. Bohaterów Azowstalu zapytaliśmy biuro prasowe urzędu miasta w Gdańsku. – To bzdura. Nikt nie zmienił nazwy ulicy w Gdańsku na „Bohaterów Azowstalu” – przekazał AFP 6 czerwca 2022 r. Daniel Stenzel, rzecznik prasowy prezydenta miasta Gdańska.

Te informacje potwierdza także Agnieszka Owczarczak, przewodnicząca Rady Miasta Gdańska. – Jest to całkowicie wymyślona informacja – przekazała AFP 7 czerwca 2022 r. – W Gdańsku jest ul. Obrońców Westerplatte i nigdy nie było pomysłu zmiany tej nazwy – stwierdziła.

Owczarczak wspomniała także, że w Rada Miasta Gdańska przyjęła w kwietniu uchwałę o nadaniu nazwy „Skwer Bohaterskiego Mariupola” u zbiegu ulic Partyzantów i Matki Polki, w miejscu, które do tej pory nie miało nazwy.

Mariupol to miasto partnerskie Gdańska. Jak czytamy w artykule oficjalnego portalu Miasta Gdańsk, pod koniec marca na sesji rady miasta Gdańska Wadim Bojczenko, mer Mariupola opowiadał przez łącze internetowe o dramatycznej sytuacji oblężonego przez Rosjan miasta.Zaproponował również, by upamiętnić obrońców Mariupola nazwą jednej z ulic w Gdańsku. Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska obiecała z kolei „realne wsparcie i pomoc” osobom uciekającym przed wojną w Ukrainie.

– Z propozycją uczynienia takiego gestu wystąpił podczas jednej z marcowych sesji mer Mariupola Wadim Bojczenko – potwierdził AFP Jędrzej Sieliwończyk z biura prasowego prezydenta miasta Gdańska.

Uchwała została przyjęta jednogłośnie 28 kwietnia 2022.

Zmiany nazw ulic w Gdańsku są ściśle regulowane

Procedury związane z nadawaniem nazw ulic w Gdańsku reguluje uchwała w sprawie zasad dotyczących nadawania nazw ulic w przestrzeni publicznej. Zmiana nazwy ulicy na nową „może nastąpić wyłącznie w wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach” – czytamy w uchwale.

Przepisy mówią także, że „nazwy należy podawać zgodnie z zasadami polskiej pisowni”. Z kolei tabliczka, którą widać w publikacji na Facebooku przedstawia słowo „Azowstal” pisane literą „v”. Polska pisownia zazwyczaj wykorzystuje termin „Azowstal” pisany literą „w”.

Jak zauważa „Fakehunter”, inny portal factcheckingowy zmiana nazwy ulicy „o takiej wadze historycznej byłaby również niemożliwa w świetle ustawy z dnia 24 lutego 2022 r.”.

Ustawa chroni nazwy obiektów historycznie ważnych dla Polski w przestrzeni publicznej – zmiana nazwy ulicy możliwa jest m.in. w przypadku ustanowienia patrona (czyli np. Bohaterów Westerplatte) jako nazwy innego obiektu w przestrzeni publicznej „w celu zapewnienia godniejszej formy upamiętnienia” lub w przypadku zakwestionowania zasadności przedmiotu upamiętnienia.

Wniosek: gdańscy radni nie głosowali nad zmianą nazwy ul. Bohaterów Westerplatte na ul. Bohaterów Azowstalu. W rzeczywistości w mieście nie ma ul. Bohaterów Westerplatte, lecz Obrońców Westerplatte. Od wybuchu wojny w Ukrainie, w Gdańsku zwołano jedynie cztery posiedzenia rady miasta i na żadnym z nich nie poruszono sprawy zmiany ulicy. Władze miasta potwierdziły agencji AFP, że twierdzenia te są nieprawdziwe.