Generał zginął w wypadku lotniczym w Stanach Zjednoczonych, a nie w Ukrainie

Nieprawdziwe twierdzenia o śmierci generała w Ukrainie pojawiły się w kilku językach, w tym po polsku. Przeprowadzona przez AFP weryfikacja pozwoliła stwierdzić, że publikacje pochodzą z rosyjskich kont w mediach społecznościowych.

„Amerykański generał dywizji Anthony Potts zginął w rosyjskim ataku rakietowym na kwaterę główną NATO w ukraińskim mieście Dniepropietrowsk. Wojsko USA przyznaje się do jego śmierci, ale twierdzi, że zginął w 'katastrofie lotniczej'” – czytamy w publikacji zamieszczonej 21 sierpnia 2023 roku na koncie na Twitterze. Tweet zyskał blisko 100 udostępnień w ciągu czterech dni.

Image

Zrzut ekranu z Twittera wykonany przez AFP 24 sierpnia 2023 roku

Publikacje tej samej treści były udostępniane również na Facebooku (tutaj, tutaj) a także w innych językach, między innymi po angielsku (tutaj, tutaj, tutaj) i portugalsku.

Dołączone zdjęcie przedstawia wysokiej rangi amerykańskiego oficera na tle amerykańskiej flagi. Fotografia opatrzona jest napisem na czerwono „KILLED” (zabity po angielsku).

Odwrotne wyszukiwanie obrazem w Google doprowadziło nas do wcześniejszego użycia zdjęcia. Zostało ono zamieszczone w oficjalnej notce biograficznej na stronie departamentu do spraw łączności US Army Program Executive Office for Command, Control and Communications-Tactical (PEO 3CT).

Z opisu zdjęcia wynika że mężczyzna to „Anthony W. Potts, generał dywizji armii amerykańskiej”, który, jak czytamy, stanął na czele PEO C3T w czerwcu 2022 roku. To samo zdjęcie dołączone jest również do publikacji o generale Pottsie na stronie Wikipedii.

Znaleźliśmy też inne jego zdjęcie zrobione, kiedy generał Potts odwiedził Polskę (zarchiwizowany link) w lipcu 2023 roku.

Wyszukując więcej informacji w wyszukiwarce Yandex w języku rosyjskim „ generał dywizji USA Anthony Potts” („Генерал-майор США Энтони Поттсfor”), znaleźliśmy posty na Telegramie (tutaj, tutaj) i w popularnej w Rosji sieci społecznościowej VKontakte (tutaj) twierdzące, że jego śmierć w katastrofie lotniczej w USA została sfingowana, aby ukryć fakt, że zginął on w ataku rakietowym w Ukrainie. Podobne artykuły pojawiły się na kilku rosyjskich stronach m.in. (tutaj, tutaj).

To jednak jest nieprawda. Śmierć generała Pottsa w Stanach Zjednoczonych została potwierdzona przez amerykańskie władze i media.

Wypadek lotniczy w Maryland

Najwcześniejsze informacje, jakie AFP udało się znaleźć w Google według słów kluczowych po angielsku „Anthony Potts + crash”, doprowadziły nas do artykułu w Harford Daily Voice z 27 lipca 2023 roku.

„Anthony Potts, 59 lat, który mieszkał na poligonie Aberdeen Proving Ground, rozbił się jednosilnikowym samolotem około godziny 20:00 we wtorek 25 lipca w okolicy 3600 przecznicy Old Level Road w Havre de Grace” – czytamy w artykule na stronie gazety, która publikuje wiadomości z hrabstwa Harford w amerykańskim stanie Maryland.

„Uznano że poniósł śmierć na miejscu, nie zgłoszono żadnych innych rannych ani poważnych szkód materialnych. [Pilot] lądował na pobliskim polu, aby uniknąć dodatkowych ofiar.” Dwa dni wcześniej strona informowała o tej samej katastrofie, nie podając wówczas nazwiska ofiary. Pilot był jedynym pasażerem samolotu.

Informację o wypadku podały dalej inne amerykańskie media (tutaj, tutaj, tutaj), w tym dobrze znany New York Post.

O śmierci Pottsa poinformowała również armia amerykańska na stronach Association of the US Army, Military.com oraz Stars and Stripes. Pierwsza z nich dołączyła to samo zdjęcie, które znalazło się w fałszywych postach w mediach społecznościowych.

Amerykańskie media donosiły, że wypadek miał miejsce 25 lipca 2023 r. w okolicy Havre de Grace w stanie Maryland, około godziny 19:30. Biuro szefa policji hrabstwa Harford podało, że ofiarą jest generał Potts. Pilotował on samolot Piper PA-28 Cherokee.

Krótkie zawiadomienie o śmierci w imieniu garnizonu Army Garrison Aberdeen Proving Ground pojawiło się na stronie armii amerykańskiej 21 sierpnia 2023 roku. Z kolei w nekrologu na stronie domu pogrzebowego można przeczytać że: „Tony zginął w wypadku lotniczym po życiu w całości poświęconym służbie dla narodu, armii, swojej rodziny i przyjaciół”.

Wszystko to prowadzi do wniosku, że publikacje w mediach społecznościowych twierdzące, że ten amerykański generał zginął w ataku rakietowym na miasto „Dniepropietrowsk” w Ukrainie, są bezpodstawne.

Rosyjskie ataki i dezinformacja

Dniepropietrowsk to rosyjska nazwa miasta we wschodniej Ukrainie Dnipro. Miasto jest częstym celem rosyjskich ataków rakietowych.

Image

Zdjęcie budynku mieszkalnego uszkodzonego w czasie rosyjskiego ataku rakietowego na Dnipro, we wschodniej Ukrainie, 28 lipca 2023 roku ( AFP / VITALII MATOKHA)

Do ataku na Dnipro doszło 28 lipca - dzień po ogłoszeniu, że Potts zginął w wypadku samolotowym. Rakiety uderzyły w budynek mieszkalny, centrum dowodzenia armii i budynek ukraińskich służb bezpieczeństwa, podały agencje informacyjne AFP (arch. link) i Reuters. ( arch. link)

Przedstawiciele władz w Kijowie poinformowali w piątek, że rosyjski pocisk rakietowy uderzył w blok mieszkalny w Dnipro, raniąc dziewięć osób, w tym dwoje dzieci. Władze przekazały również, że kilka innych budynków zostało trafionych, w tym pusty budynek należący do krajowej służby bezpieczeństwa” – czytamy w depeszy AFP (zarchiwizowany link).

Od napaści Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 roku wojnie towarzyszy fala dezinformacji , głównie prorosyjskiej, która próbuje przedstawiać stronę ukraińską jako nazistów, umniejszać zbrodnie rosyjskie i sugerować, iż spada poparcie Zachodu dla pomocy Ukrainie.

W maju 2022 roku w sieci pojawiły się informacje w kilku językach, twierdzące iż rzekomo wysokiej rangi amerykański dowódca operacji specjalnych został pojmany przez Rosjan w walkach w Ukrainie. AFP wykazała, że twierdzenie to było nieprawdziwe, o czym pisaliśmy w tym artykule weryfikacyjnym, w którym admirał osobiście zdementował doniesienia o aresztowaniu w Ukrainie.

NATO nie posiada sił w Ukrainie pod swoim dowództwem

Jednym z tematów rosyjskiej propagandy jest twierdzenie, że w Ukrainie znajdują się bazy NATO lub stacjonują wojska sojuszu. AFP i inne organizacje fact-checkingowe zweryfikowały takie twierdzenia i uznały je za nieprawdziwe, na przykład tutaj, tutaj, tutaj.

Państwa członkowskie sojuszu przekazały Ukrainie znaczącą pomoc wojskową (zarchiwizowany link), aby wesprzeć ją w walce z Rosją. Ale na Ukrainie nie ma sił pod dowództwem NATO, przekazał AFP przedstawiciel NATO w e-mailu z 25 sierpnia.

„Na Ukrainie nie ma sił pod dowództwem NATO, a my wielokrotnie wyjaśnialiśmy, że NATO nie jest stroną konfliktu i że popieramy Ukrainę w jej prawie do samoobrony, które jest zapisane w Karcie Narodów Zjednoczonych” – powiedział przedstawiciel, dodając: „NATO nie jest obecne w Dnipro”.

NATO posiada swoich cywilnych przedstawicieli Biur Łącznikowych w krajach partnerskich, takich jak Ukraina. Nie można ich jednak uznać za bazy wojskowe, jak podkreśla strona NATO (zarchiwizowany link).

Dwa biura w stolicy Ukrainy – Centrum Informacji i Dokumentacji NATO oraz Biuro Łącznikowe NATO – zostały zamknięte, przekazał AFP przedstawiciel NATO. AFP pisała o przeniesieniu pracowników w lutym 2022 roku.

Zgodnie z art. 17 Konstytucji Ukrainy, „obce bazy wojskowe nie mogą być tworzone na terytorium Ukrainy”.

Doradca prezydenta Ukrainy Serhij Łeszczenko powiedział w lipcu 2022 roku (zarchiwizowany link): „One [bazy NATO przyp. red.] nie mogą zostać otwarte, ponieważ bazy NATO są otwierane tylko na terytoriach państw członkowskich Sojuszu, a Ukraina nie ma nawet statusu kandydata do NATO”.