Zdjęcie używanego przez Hitlera mercedesa przed siedzibą prezydenta Ukrainy to fotomontaż
- Opublikowano 23/10/2024, 10:48
- Przeczytasz w ciągu 11 minut
- Autor: Alexis ORSINI, AFP Francja
- Tłumaczenie: Maja CZARNECKA , AFP Poland
Copyright © AFP 2017-2025. Jakiekolwiek komercyjne wykorzystywanie powyższych treści wymaga subskrypcji serwisu. Więcej informacji znajdą Państwo pod tym linkiem.
„Zełenski kupił mercedesa, którego właścicielem był sam Hitler” – czytamy w publikacji zamieszczonej na platformie X 8 października 2024 roku, do której dołączone są dwie grafiki i film. Publikowali je również użytkownicy Facebooka, powołując się na tytuł „Seattle Tribune”. Autor tego ostatniego posta pisze, że limuzyna – Mercedes-Benz 770K Grosser Offener Tourenwagen z 1939 roku – od 2018 roku była wystawiona na sprzedaż za 7 milionów dolarów, jednak nie mogła znaleźć nabywcy. Dalej czytamy że „na początku października samochód został zauważony w centrum Kijowa, a Zełenski podjechał nim pod budynek administracji prezydenckiej przy ulicy Bankowej 11” wkrótce po „powrocie ze Stanów Zjednoczonych”, gdzie we wrześniu przebywał z wizytą, podczas której administracja amerykańska ogłosiła przekazanie 8 mld dolarów nowego wsparcia wojskowego dla Ukrainy (zarchiwizowany link).
Ten sam przekaz udostępniły polskojęzyczne kanały na Telegramie m.in. Niezależny Dziennik Polityczn (NDP) i Ruski Statek. Oba te kanały regularnie rozpowszechniają prorosyjską narrację, którą Sprawdzam AFP weryfikowała w przeszłości (tutaj, tutaj, tutaj,, tutaj, tutaj, tutaj). NDP, który przypomina prawdziwy portal informacyjny, publikuje głównie antynatowskie i antyukraińskie fałszywe treści przemieszane z prawdziwymi wiadomościami ze świata i z Polski. Jego konta na Facebooku i X zostały zawieszone.
W filmie dołączonym do postów, opatrzonym napisami w języku angielskim lub rosyjskim oraz komentarzem głosowym w języku angielskim, widać m.in. zabytkowego mercedesa, archiwalne ujęcia Adolfa Hitlera i zdjęcia Zełenskiego. W 00:54 nagrania pojawia się zrzut ekranu, który wygląda jak post z ukraińskiego kanału na Telegramie o nazwie „voynareal”, na którym widać zdjęcie starego modelu mercedesa zaparkowanego przed budynkiem prezydenta Ukrainy przy ulicy Bankowej w Kijowie.
Niektórzy użytkownicy mediów społecznościowych udostępnili wyłącznie ten rzekomy zrzut ekranu z Telegrama.
Te same filmy i zdjęcia udostępniono w języku bułgarskim, francuskim, rosyjskim, angielskim, niemieckim i węgierskim.
Jednakże, jak stwierdzili dziennikarze AFP, zdjęcie użyte jako rzekomy dowód do tego twierdzenia, jest zwykłym fotomontażem złożonym z dwóch różnych fotografii, wykonanym w taki sposób, aby sprawiać wrażenie, że samochód został sfotografowany w październiku 2024 roku przed budynkiem prezydenta Ukrainy. Zdjęcie samochodu nałożone na zdjęcie budynku krąży w mediach społecznościowych od co najmniej 2019 r. i zostało zrobione w Stanach Zjednoczonych.
Nie znaleźliśmy żadnych wiarygodnych doniesień ani dowodów dla potwierdzenia tego, że doszło do zakupu limuzyny. We wpisie zamieszczonym 8 października 2024 r. na Facebooku Ukraińskie Centrum Zwalczania Dezinformacji, będące częścią Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony kraju, zdementowało to twierdzenie, określając je „kłamstwem” (zarchiwizowany link).
Przerobione zdjęcie pokazuje samochód w Kalifornii
Nie znaleźliśmy takiej publikacji z takim zdjęciem na kanale Voynareal na Telegramie, jednakże wyszukiwanie zdjęcia przy użyciu metody odwrotnego wyszukiwania obrazów doprowadziło nas do dwóch fotografii użytych do wykonania fotomontażu.
Pierwszą z nich można znaleźć w banku zdjęć Adobe Stock (zarchiwizowany link) i według opisu przedstawia ono „Biuro Prezydenta Ukrainy. Miasto Kijów”.
Drugą fotografię można znaleźć w tweecie z lutego 2019 r. (zarchiwizowany link). Przedstawia ten sam model mercedesa, ale sfotografowany na innym tle.
Jak widać na porównaniu poniżej, szereg detali widocznych na obu zrzutach (zwłaszcza odbicie drzew na przedniej szybie i plama na jezdni, zaznaczone przez nas w ramkach na pomarańczowo) dowodzi, że to właśnie ten pojazd został wklejony do zdjęcia budynku przy ulicy Bankowej – jak zauważyli nasi koledzy z portalu weryfikacyjnego „Les Observateurs France 24” w analizie z 8 października (zarchiwizowany link).
Dalsze wyszukiwanie według słów kluczy „mercedes-benz 770K” pozwoliło nam stwierdzić, że zdjęcie pojazdu zostało zrobione w 2014 r. podczas zlotu Pebble Beach Concours d'Elegance (zarchiwizowany link), corocznego konkursu starych samochodów w Kalifornii (USA).
W powiększeniu widoczna jest na przedniej szybie naklejka z napisem po angielsku „show car”, co znaczy „pokaz samochodu”.
Podobna etykietka widoczna jest też na innym zdjęciu (poniżej), zrobionym podczas edycji Pebble Beach Concours d'Elegance w 2015 roku (zarchiwizowany link), gdzie służyła do oznaczenia kategorii, w której dany pojazd bierze udział.
Mercedes ze zdjęcia wklejonego do fotomontażu brał udział w edycji zlotu w 2014 r., co można zobaczyć na kilku zdjęciach opublikowanych w owym roku na koncie wydarzenia na Facebooku: tutaj (zarchiwizowany link), tutaj (zarchiwizowany link) lub tutaj (zarchiwizowany link).
Jak widać poniżej (zarchiwizowany link), można zidentyfikować kilka charakterystycznych szczegółów samochodu, w tym pustą tablicę rejestracyjną.
Jak podano w komunikacie prasowym z 17 sierpnia 2014 r. na stronie internetowej konkursu, ten właśnie „mercedes-benz 770K W150 Offener Tourenwagen z 1941 r.” zdobył pierwszą nagrodę w swojej kategorii pojazdów („Klasa I”, co tłumaczy napis „I-05” na naklejce umieszczonej na jednym z reflektorów).
Według komunikatu samochód należy do „rodziny William Lyon” z Newport Beach, w Kalifornii.
Na zdjęciu wykonanym przez fotografa Jasona Henry'ego dołączonym do artykułu z 19 sierpnia 2014 r. na temat tego samego wydarzenia i opublikowanego w amerykańskiej gazecie Wired (zarchiwizowany link) nazwisko tej samej rodziny figuruje na zielonej tablicy umieszczonej na przedniej tablicy rejestracyjnej pojazdu.
Na stronie internetowej Lyon Air Museum (zarchiwizowany link), założonego przez byłego amerykańskiego oficera wysokiego szczebla Williama Lyona i poświęconego lotnictwu i starym samochodom XX wieku, czytamy, że ten egzemplarz mercedesa 770K należał do Carla Gustafa Emila Mannerheima, głównodowodzącego sił fińskich podczas II wojny światowej. Ten model samochodu był jednym z „ulubionych samochodów głów państw i innych dygnitarzy podczas oficjalnych uroczystości” w tamtych czasach, podaje również strona.
Używając funkcji Street View w Mapach Google (zarchiwizowany link) AFP znalazła wejście na pole golfowe (zarchiwizowany link), na którym zaparkowane są stare samochody biorące udział w konkursie.
Ten sam płot i roślinność można zobaczyć na zdjęciu mercedesa, które krąży po mediach społecznościowych co najmniej od 2019 roku.
Przedstawiciele konkursu, z którymi skontaktowała się AFP, wyjaśnili nam, że zdjęcie rzeczywiście zostało zrobione w Pebble Beach, ponieważ „samochody konkursowe zjeżdżają na nasze pole wystawiennicze”. Dodali, że nie wiedzą, kto zrobił zdjęcie, ponieważ zostało ono zrobione poza obszarem zarezerwowanym dla oficjalnych fotografów wydarzenia.
Jak napisał The Telegraph w artykule z 2021 r. (zarchiwizowany link), w latach 1938–1943 wyprodukowano zaledwie 88 sztuk mercedesa-benza 770K, co sprawia, że model ten jest obecnie szczególnie rzadki.
Z kolei jak wyjaśnia strona Muzeum Techniki w Sinsheim, w Niemczech (zarchiwizowany link), gdzie wystawiony jest jeden z pojazdów używanych przez Adolfa Hitlera, limuzyna ta „została dostarczona do Kancelarii Rzeszy w 1938 r. dla celów reprezentacyjnych”.
„Pod względem technologicznym ten duży samochód, którego użyto w wielu paradach w tamtym czasie, był absolutnie najnowocześniejszy” – czytamy na stronie muzeum.
Blog Seattle Tribune powstał w październiku 2024 roku
AFP przyjrzała się zawartości bloga o nazwie Seattle Tribune, który wymieniany jest w fałszywych postach jako źródło informacji. Nie jest to znany tytuł medialny, ani wiarygodne źródło informacji. Istotnie na jego stronie znaleźć można artykuł o rzekomym zakupie mercedesa Hitlera przez prezydenta Zełenskiego.
Strona, która w rzeczywistości szerzy dezinformację i nie posiada osobowości prawnej, publikuje artykuły pochodzące z innych anglojęzycznych mediów, szczególnie amerykańskiej sieci Fox mającej siedzibę w Seattle.
Według dostępnych publicznie danych na temat domeny, pod którą strona została zarejestrowana (zarchiwizowany link), blog Seattle Tribune został utworzony 3 października 2024 r. To zaledwie kilka dni przed tym, jak użytkownicy mediów społecznościowych zaczęli rozpowszechniać twierdzenia o Zełenskim i rzekomo zakupionym przez niego mercedesie Hitlera, powołując się na Seattle Tribune jako źródło.
Artykuł zawiera również wideo opowiadające tę samą rzekomą historię zakupu, z napisami w języku angielskim. Film zaczyna się od ujęć pokazujących starego mercedesa i wydaje się pochodzić z materiału filmowego AFP (zarchiwizowany link) z grudnia 2017 r. nakręconego przed aukcją w Scottsdale, w Arizonie. Według depeszy AFP samochód na filmie został wyprodukowany w 1939 r., podczas gdy model na zdjęciu z Pebble Beach Concours d'Elegance został wykonany w 1941 r.
Seattle Tribune można łatwo pomylić z Seattle Times, prawdziwą amerykańską gazetą, która w lutym 2018 r. opisała historię (zarchiwizowany link), jak egzemplarz mercedesa-benza 770K używany przez Hitlera podczas parad został zaparkowany na ulicy w Medinie, mieście w stanie Waszyngton, po tym jak został sprzedany na aukcji. Niektóre fałszywe posty w mediach społecznościowych cytują ten autentyczny artykuł, który opowiada historię samochodu na przestrzeni lat, jednak autorzy pomijają część publikacji, która mówi, że nabywcą był rosyjski miliarder, który posiadał podobno „sześć z 770K Grosserów”.
Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę w lutym 2022 r. prezydent Ukrainy i członkowie jego rodziny byli regularnie oskarżani w mediach społecznościowych o zagrabianie zachodniej pomocy wojskowej a także o nazizm.
AFP obaliła między innymi fałszywe twierdzenie, jakoby żona prezydenta kupiła Bugatti, lub fałszywe twierdzenie, jakoby prezydent Ukrainy kupił dawną willę Goebbelsa.
AFP obaliła wiele fałszywych treści na temat konfliktu. Nasze weryfikacje są dostępne w języku polskim tutaj, a w języku angielskim tutaj. Zweryfikowaliśmy sfałszowane zdjęcie ukraińskiego prezydenta trzymającego koszulkę ze swastyką oraz twierdzenia, że krzyż widniejący na jego koszulce, gdy przemawiał przed francuskim parlamentem, jest „symbolem nazistowskim” oraz że flaga, którą podarował Kongresowi USA, zawierała emblemat SS.
Przed rosyjską inwazją w 2022 roku Zełenski był wymieniony w dokumentach śledztwa tzw. Pandora Papers, przeprowadzonego przez Międzynarodowe Konsorcjum Dziennikarzy Śledczych (ICIJ) (zarchiwizowany link) na podstawie blisko 12 milionów dokumentów z 14 firm zajmujących się prowadzeniem usług finansowych.
Śledztwo wskazywało na to, że Zełenski posiadał od 2012 roku spółki offshore, które, jak podejrzewano, były użyte do zakupu trzech luksusowych nieruchomości w Londynie.
Według tego samego źródła, tuż przed wyborem na funkcję prezydenta Ukrainy w 2019 r. Zełenski sprzedał udziały w jednej z takich spółek offshore, Maltex Multicapital, swojemu ówczesnemu partnerowi, Siergiejowi Szefirowi, który później został jego głównym doradcą i którego Zełenski zdymisjonował w marcu 2024 r. (zarchiwizowany link).
Zastanawiasz się czy informacja jest prawdziwa? Napisz do nas. Sprawdzimy
Skontaktuj się z nami
