W sieci krąży nieprawdziwe zdjęcie „kościoła cudownie ocalałego z pożarów w Los Angeles”
- Opublikowano 29/01/2025, 16:47
- Przeczytasz w ciągu 8 minut
- Autor: Paula CABESCU, Ede ZABORSZKY, AFP Rumunia
- Tłumaczenie: Maja CZARNECKA , AFP Poland
Copyright © AFP 2017-2025. Jakiekolwiek komercyjne wykorzystywanie powyższych treści wymaga subskrypcji serwisu. Więcej informacji znajdą Państwo pod tym linkiem.
„Cud w Kalifornii.” – pisali w połowie stycznia 2025 roku użytkownicy Facebooka i platformy X pod zdjęciem przedstawiającym mały kościółek z czerwoną dachówką pośród zgliszczy, który rzekomo „cudownie” ocalał przed ogniem. „Kościół z cegły przetrwał pożar, podczas gdy wszystkie domy z kartonu spłonęły..” – podkreślił użytkownik dawnego Twittera. Inny użytkownik Facebooka (tutaj) twierdził, że chodzi o „kościół w Pacific Palisades w Kalifornii”.
Zamieszczony 13 stycznia 2025 post na stronie „Przyjaciele Jezusa”, mającej 81 tys. obserwujących zyskał ponad 781 udostępnień. Społeczność ta zamieściła dzień wcześniej inny obraz budynku pośród zgliszczy, który rzekomo „cudownie” ocalał przed ogniem, a który, jak wykazaliśmy w naszej weryfikacji, został wygenerowany przez sztuczną inteligencję.
Zdjęcie kościółka było również szeroko udostępniane w innych językach, takich jak angielski, hiszpański, węgierski, grecki i rumuński.
Posty ze zdjęciem pojawiły się w sieci w czasie, kiedy przez Kalifornię przetaczały się pożary, w wyniku których do 28 stycznia zginęło 29 osób i które zmusiły dziesiątki tysięcy mieszkańców do opuszczenia swoich domów..
Pożary szczególnie dotknęły zamieszkałą przez celebrytów dzielnicę Pacific Palisades w Los Angeles, położoną w zachodniej części miasta nad oceanem.
Jednak AFP nie znalazła dowodów na istnienie budynku podobnego do kościoła widocznego na zdjęciach w rejonach dotkniętych pożarami, a eksperci, z którymi skontaktowała się agencja, stwierdzili, że obraz nosi oznaki przeróbki, co sugeruje, że powstał w wyniku edycji lub wręcz został wytworzony przy użyciu sztucznej inteligencji.
Nie ma takiego kościoła na spalonych nadmorskich terenach Los Angeles
Zdjęcie krążące w mediach społecznościowych przedstawia niewielki kościółek z czerwonym dachem i wieżą, na szczycie której umieszczony jest krzyż. Wokół budynku widoczne są zgliszcza, gruz i nadpalone drzewa, co sugeruje, że zniszczenia spowodowane zostały przez pożary. W tle widać gęsty dym na tle zachmurzonego nieba i oceanu. Sam kościół wygląda na lekko uszkodzony, ale integralny, bez większych widocznych zniszczeń spowodowanych pożarem.
Najstarsze wersje zdjęcia, jakie AFP znalazła, pochodzą z postów na Facebooku z 13 stycznia 2025 r., zamieszczonych przez użytkowników z Mediolanu (posty te zostały już usunięte) i Etiopii. Żeby je znaleźć użyliśmy narzędzia Google Fact Check Explorer i zakładki „Image contexts”. Żaden z postów sprawdzonych przez AFP nie zawierał informacji, czy zdjęcie było prawdziwe, czy wygenerowane komputerowo, ani też nie wyjaśniał, gdzie i kto je zrobił.
AFP wirtualnie przeszukała okolice Los Angeles i nie znalazła żadnego podobnego budynku położonego, jak twierdzi się w postach, w regionie dotkniętym styczniowymi pożarami.
Graniczy on z autostradą stanową California State Highway 1, która przebiega bezpośrednio nad oceanem lub w pobliżu plaż. Interaktywna mapa pożarów kalifornijskiej straży pożarnej (zarchiwizowany link tutaj) pokazuje dotknięte obszary nad brzegiem oceanu. Przebieg autostrady sprawia że nie jest możliwe wykonanie zdjęcia na odcinku o długości ok. 15 kilometrów nad brzegiem morza, niezależnie od kąta i odległości, tak by autostrada nie była widoczna na zdjęciu.
Analiza zdjęć satelitarnych i map takich jak Mapy Google'a, potwierdza, że w pobliżu plaż dotkniętych pożarami nie ma żadnych takich budynków kultu religijnego.
Nawet te budynki, które są położone nad brzegiem oceanu i które AFP wyszukała w tej okolicy (kościół Scjentologiczny, sala fundacji A Call 2 Peace, synagoga Chabad of Pacific Palisades i kościół św. Augustyna By-The-Sea) nie są położone bezpośrednio przy plaży – znajdują się kilka przecznic od linii brzegowej – i żaden z nich swoim kształtem nie przypomina kościoła z analizowanego przez nas zdjęcia.
„Podejrzewam, że to zdjęcie jest przeróbką” – powiedział AFP 16 stycznia 2025 r. profesor Richard Longstreth, historyk architektury na George Washington University.
Longstreth wyjaśnił, że „kościół” ze zdjęcia jest architektonicznie „zbyt stary dla tego obszaru” i nie przypomina swoim stylem żadnego z setek budynków, jakie widział w Kalifornii.
Według ekspertów bezpieczeństwa cyfrowego zdjęcie wykazuje cechy AI
„Przypuszczam, że zdjęcie jest fałszywe lub mocno zmodyfikowane” – przekazał w mailu do AFP z 18 stycznia 2025 r. profesor James F. O'Brien z wydziału informatyki na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley.
Podejrzenia swoje oparł na podstawie obecności „aureoli i innych artefaktów”, dodając, że „obiekty te mogły zostać wprowadzone w wyniku agresywnej kompresji”.
„Niestety zdjęcie ma niską rozdzielczość i zostało mocno skompresowane, więc trudno wypowiedzieć się ze stuprocentową pewnością”, w jaki sposób powstało – O'Brien powiedział AFP.
Zauważył jednak że „niezależnie od tego, czy (zdjęcie lub obraz nie będący zdjęciem) jest prawdziwe, czy nie, „budynki w zależności od użytych materiałów budowlanych mają różne szanse na przetrwanie pożaru”.
„Budynek wykonany z drewna pokryty dachówką bitumiczną, z ukrytymi rurami spustowymi (które wykonane są PCV - przyp. red) może łatwo się zapalić. Zaś budynek murowany, z ceramiczną dachówką i zewnętrznymi rurami będzie bardziej odporny na ogień” – stwierdził.
Obraz przesłaliśmy ekspertowi kryminalistyki mediów cyfrowych. Profesor Hany Farid, wykładający na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley analizę kryminalistyczną cyfrowej fotografii i dezinformację, przeanalizował go dla AFP, „używając modeli przysposobionych do rozróżniania zdjęć prawdziwych od obrazów wygenerowanych przez sztuczną inteligencję” .
„Te modele wykrywają oznaki generowane przez sztuczną inteligencją” – stwierdził w mailu z 16 stycznia 2025 r.
„Co więcej, przeanalizowałem ten obraz za pomocą narzędzia kryminalistycznego, które mierzy geometrię perspektywiczną obrazu i ponownie ta analiza ujawnia fizyczne niespójności w porównaniu z prawdziwymi zdjęciami”.
„Dlatego uważam, że najprawdopodobniej obraz został wygenerowany przez sztuczną inteligencję” – Farid powiedział AFP.
Obraz, który wykazuje szereg nienaturalnych cech i niespójności, przypomina obrazy wytworzone przez sztuczną inteligencję (wskazówki jak rozpoznać obrazy AI opisaliśmy tutaj lub tutaj).
Na przykład widzimy drzewo, które na pewnej wysokości rozrasta się na dwa pnie, a w części przypomina palmę, podczas gdy pnie palm zazwyczaj nie rozgałęziają się, a w drugiej części przypomina drzewo liściaste, którego naturalną cechą jest rozrastanie się. Inny rodzaj niespójności to dwa bardzo różne pnie tuż obok siebie.
Prócz tego widzimy drogi prowadzące donikąd, niewłaściwie usytuowane okna kościoła lub gęsty dym wydobywający się, nie wiadomo z jakiego źródła – to wszystko wskazuje na to że obraz został albo znacząco przerobiony, albo wytworzony w sposób nienaturalny.
Kościoły w Los Angeles zniszczone w pożarach
AFP zapytała o zdjęcie kilka organizacji religijnych w okolicy, jednak do czasu publikacji artykułu odpowiedziała tylko archidiecezja Los Angeles, do której należą kościoły katolickie w tym regionie.
Yannina Diaz, dyrektor ds. relacji z mediami w archidiecezji Los Angeles, przekazała AFP 21 stycznia 2025 r., że jedynym budynkiem kościoła katolickiego całkowicie zniszczonym przez pożar w Palisades jest kościół Bożego Ciała. Dodała, że „inne budynki parafii uległy pewnym zniszczeniom w pożarach, ale nie znamy jeszcze rozmiaru szkód, ponieważ dopiero zaczyna się ich szacowanie”.
Jednak obraz z postów „nie przedstawia kościoła Bożego Ciała”. „To w ogóle nie jest żaden z naszych kościołów” – przekazała Diaz.
AFP nie znalazła żadnych doniesień medialnych na temat kościoła, który by przetrwał pożar bez szwanku, podczas gdy wszystko wokół zostało zniszczone.
Kilka kościołów o których wiadomo że zostały zniszczone podczas styczniowych pożarów w południowej Kalifornii to na przykład kościół Altadena Community Church oraz episkopalny kościół Św. Marka w Altadenie, które zostały całkowicie zniszczone przez Eaton Fire (zarchiwizowany link tutaj).
W Pacific Palisades, oprócz kościoła Bożego Ciała, zniszczeniu uległ również episkopalny kościół Św. Mateusza, chociaż nie całkowicie. Podobnie mocno ucierpiał budynek kościoła prezbiteriańskiego w Pacific Palisades.
Według relacji LA Times, co najmniej 14 innych budynków kultu religijnego, kościołów, meczetów, synagog, świątyń i instytucji religijnych, zostało całkowicie zniszczonych w czasie ostatnich pożarów w południowej Kalifornii.
AFP opisała inne przypadki dezinformacji związanej z pożarami w Los Angeles (tutaj,tutaj,tutaj).
Zastanawiasz się czy informacja jest prawdziwa? Napisz do nas. Sprawdzimy
Skontaktuj się z nami
