Materiał o śmierci chirurga mającego ujawnić informacje o operacjach Brigitte Macron jest fałszywy
- Opublikowano 15/07/2025, 11:58
- Przeczytasz w ciągu 11 minut
- Autor: Cintia NABI CABRAL, AFP Francja, AFP Polska
- Tłumaczenie: Maja CZARNECKA
Copyright © AFP 2017-2025. Jakiekolwiek komercyjne wykorzystywanie powyższych treści wymaga subskrypcji serwisu. Więcej informacji znajdą Państwo pod tym linkiem.
„W Paryżu zginął chirurg, François Faivre – 58 lat, który ogłosił transseksualną transformację Brigitte Macron” – głosi wpis na Facebooku z 4 lipca. Dołączone do posta wideo w języku francuskim z polskim napisami, informuje, że „29 czerwca mężczyzna został znaleziony martwy po straszliwym upadku z okna w 12 dzielnicy Paryża. Biuro koronera stwierdziło że 58-letni François Faivre popełnił samobójstwo.” Post zyskał 309 udostępnień oraz ponad 30 tys. odsłon.
Materiał filmowy pokazuje straż pożarną i funkcjonariuszy policji pod budynkiem w Paryżu, z okna którego rzekomy lekarz miał wypaść. Dowiadujemy się z niego, że miał on udzielić wywiadu magazynowi Closer na temat operacji zmiany płci wykonanej u Brigitte Macron.
Słyszymy głos lektora: „Siostra François Faivre'a, Anne Dupont, twierdzi, że nie miał on myśli samobójczych i że jego śmierć prawdopodobnie miała związek z wywiadem, którego miał udzielić. Według pani Dupont, jej brat jest kolegą słynnego lekarza, pana Patricka Bui. François Faivre obiecał dziennikarzom, że rzuci światło na kontrowersyjne operacje chirurgiczne pani Brigitte Macron”.
Podobne posty pojawiły się również na wielu innych profilach na Facebooku wraz z tym samym materiałem filmowym (tutaj, tutaj, tutaj) lub jedynie z samym zrzutem ekranu z niego (tutaj), a także na platformie X, TikToku, Telegramie i YouTube a także w wielu językach, w tym francuskim, angielskim, katalońskim, hiszpańskim, włoskim, holenderskim, portugalskim i rosyjskim.
Posty w większości odsyłają do artykułu opublikowanego 1 lipca 2025 roku na francuskojęzycznej stronie internetowej „Enquête du jour” (co w języku polskim znaczy śledztwo dnia), która deklaruje w swoim opisie, że jest „niezależnym tytułem medialnym, poświęconym wydarzeniom bieżącym we Francji”. Dalej w opisie czytamy, że misją strony jest „dostarczanie wiarygodnych, przystępnych i prostych informacji, które pomogą lepiej zrozumieć otaczający ludzi świat”.
Jednakże zarówno ten artykuł , jak i nagranie, nie mają wiarygodnych podstaw. Nie istnieją żadne ślady danych o istnieniu osoby o nazwisku „François Faivre”, a artykuł przypisano dziennikarce, której tożsamość została skradziona.
Od czasu premiery w styczniu serii filmów na YouTube „Becoming Brigitte” przez amerykańską konserwatywną blogerkę Candace Owens, jej „rewelacje” oraz rewelacje Xaviera Poussarda, byłego redaktora czasopisma „Faits et Documents” wywołały zalew dezinformacji w mediach społecznościowych o rzekomej zmianie płci Pierwszej Damy Francji. Po raz pierwszy to fałszywe twierdzenie pojawiło się we francuskich mediach społecznościowych jeszcze przed wyborami prezydenckimi we Francji w 2022 r.
W omawianym przez nas materiale liczne są odniesienia do tej serii, jak choćby okładka magazynu (22:07) Closer czy czarno-białe zdjęcie Patricka Bui (24:56), chirurga, który miał operować Brigitte Macron .
Matriał prasowy pełen niespójności
Wyszukaliśmy poszczególne fragmenty nagrania za pomocą technik odwrotnego wyszukiwania obrazów, dzięki czemu udało nam się ustalić, skąd w rzeczywistości pochodzą poszczególne ujęcia rzekomego materiału o śmierci chirurga.
Ujęcia przedstawiające wozy strażackie i policjantów w Paryżu pochodzą z materiału wideo nakręconego przez agencję AFP 14 października 2022 roku w Porte de Vincennes, w 12. dzielnicy. W nagraniu, które powstało ponad dwa lata przed rzekomymi wydarzeniami, nigdzie nie ma wzmianki ani o samobójstwie, ani o śmierci jakiegokolwiek chirurga (zarchiwizowany link). Zamiast tego, w opisie nagrania widnieje informacja, że przedstawia ono scenę po tym, jak mężczyzna został zastrzelony przez policjanta za odmowę podporządkowania się poleceniom policji.
Rzekomy reporter i osoby udzielające wywiadu w filmie mówią z akcentami trudnymi do zidentyfikowania. Przeanalizowaliśmy dźwięk materiału przy pomocy narzędzia InVID WeVerify, współtworzonego przez AFP, które korzysta z aplikacji Hiya do rozpoznawania wygenerowanych sztucznie połączeń głosowych, i uzyskalismy wynik 98%, wskazujący, że został on „najprawdopodobniej wygenerowany przez sztuczną inteligencję”.
François Faivre: zmyślona tożsamość chirurga
Jeśli chodzi o rzekomego chirurga o imieniu i nazwisku François Faivre, to z nagrania dowiadujemy się, że miał „pracować w American Hospital w Paryżu przez sześć lat” – wraz z doktorem Patrickiem Bui, który rzekomo „opowiedział mu o zmianach fizycznych, którym poddała się pani Brigitte Macron podczas przeprowadzonej tam operacji zmiany płci”. Chociaż Dr Bui rzeczywiście istnieje i rzeczywiście znajduje się na liście lekarzy w tym szpitalu, przedstawiciel American Hospital w Paryżu potwierdził AFP 8 lipca 2025 roku, że „nie posiada żadych danych o jakimkolwiek lekarzu François Faivre, który praktykowałby w szpitalu jako chirurg plastyczny” (zarchiwizowany link).
Używając słów kluczowych, przeszukaliśmy centralny rejestr lekarzy francuskiej dyrekcji systemu zdrowotnego, gdzie są zarejestrowani wszyscy praktykujący lekarze we Francji, ale nie znaleźliśmy doktora lub chirurga o imieniu i nazwisku François Faivre.
Szereg innych kwestii wskazuje na to, że wideo jest fałszywką.
Po pierwsze, w 43-sekundowym fragmencie, który opisany jest jako wstępny wywiad z „Dr Faivre” dla magazynu Closer, mężczyzna ani razu nie mruga oczami, co jest dość typowe dla materiałów wygenerowanych przez AI. Zwrócili na to uwagę również nasi koledzy z portalu zajmującego się weryfikacją treści z 20 minutes (zarchiwizowany link).
Co więcej, lektor odnosi się do wywiadu z „la journaliste de Closer” i używa żeńskiego rodzajnika „la” – jakim określa się po francusku dziennikarkę – podczas gdy w napisach nagrania pojawia się rodzajnik męski „le” przed „journalist”, którego używa się gdy mowa jest o dziennikarzu mężczyźnie.
Jeśli chodzi o rzekomy wywiad, 11 lipca 2025 roku magazyn „Closer” poinformował AFP, że „żaden dziennikarz Closer” nie przeprowadził wywiadu z rzekomym lekarzem: „To jest całkowicie fałszywe. To fałszywa informacja” – przekazała nam redakcja magazynu.
Zauważyliśmy w nagraniu szereg innych niespójności, takie jak nierówności na ścianie i niespójności w napisach na rzekomych dyplomach lekarskich wiszących na ścianie: Napis „World Association of...” jest widoczny na dyplomie wiszącym w prawym górnym rogu, podczas gdy reszta napisu jest nieczytelna.
Próbowaliśmy zidentyfikować wizerunek osoby z nagrania i w tym celu skorzystaliśmy z narzędzia do rozpoznawania twarzy PimEyes, które znalazło osobę o bardzo podobnym wyglądzie na stronie Getty Images iStock. Według informacji dołaczonej jako opis do zdjęcia, przedstawia ono „uśmiechniętego mężczyznę w średnim wieku” – zostało opublikowane 28 maja 2017 roku (zarchiwizowany link).
Ten sam wizerunek pojawia się również w różnych, niezwiązanych ze sobą materiałach handlowych (tutaj, tutaj, tutaj, tutaj, tutaj).
To może wskazywać na to, że mamy do czynienia z aktorem lub modelem, którego wizerunek został wykorzystany przez sztuczną inteligencję w mylącym kontekście – metodę tę AFP opisała w innych podobnych przypadkach. Może to być również wizerunek, który został po prostu wygenerowany przez sztuczną inteligencję, bez wykorzystania jednej konkretnej postaci.
Kradzież tożsamości sześciu dziennikarzy przez fejkowy portal
Strona internetowa „Enquête du jour”, na której opublikowano artykuł, nie zawiera żadnych informacji o właścicielach portalu, o numerze w rejestrze przedsiębiorców, pod którym widnieje czy też danych kontaktowych , takichjak adres mailowy redakcji.
Wyszukiwanie domeny przy użyciu narzędzia Whois pokazuje, że witryna została utworzona 25 czerwca 2025 roku, czyli zaledwie tydzień przed publikacją artykułu zatytułowanego „Chirurg powiązany z plotkami o transseksualności Brigitte Macron znaleziony martwy w Paryżu”. Rejestracja domeny została ostatnio zaktualizowana 30 czerwca 2025 roku [zarchiwizowany link).
Strona zarejestrowana pod nazwą „Ano Nymous” powstała w Wilmington w stanie Delaware w Stanach Zjednoczonych. To właśnie tam urodził się John Mark Dougan, były amerykański policjant mieszkający w Rosji, oskarżony o działalność propagandową na rzecz Kremla i podejrzewany o założenie kilku stron internetowych szerzących rosyjską dezinformację (zarchiwizowany link tutaj).
Najbardziej szokujące jest odkrycie, że strona i kilka z jej artykułów podszywa się pod nazwiska sześciu francuskich dziennikarzy, z których większość pracuje dla internetowej gazety Streetpress: Audrey Parmentier, Aurélien Defer, Clara Monnoyeur, Lina Rhrissi, Pauline Gauer i Sophie Boutboul. Pierwsza z tej listy dziennikarka, której tożsamość została skradziona do podpisania artykułu o chirurgu, wyjaśniła w rozmowie z redakcją weryfikacji faktów „Vrai ou Faux” publicznej stacji Franceinfo 3 lipca, że nie jest autorką ani tego artykułu, ani żadnego z artykułów przypisywanych jej na omawianej przez nas stronie (zarchiwizowanych link).
Pozostali dziennikarze, którzy podobnie padli ofiarą kradzieży tożsamości przez stronę „Enquête du jour”, również potwierdzili, że nie są autorami artykułów na tej stronie.
Dziennikarz freelancer Aurélien Defer, z którym agencja AFP skontaktowała się 3 lipca 2025 roku, powiedział, że był „całkowicie zaskoczony”, gdy dowiedział się, że jego tożsamość została skradziona: „Zobaczyć swoje zdjęcie i nazwisko jako autora artykułu wykorzystywanego w szeroko zakrojonej kampanii dezinformacyjnej, to naprawdę nie jest przyjemne doświadczenie. Na szczęście redakcja StreetPress zareagowała szybko i wspiera nas w działaniach prawnych”.
„Z tego, co rozumiem, prawie wszystkie publikowane artykuły mają na celu stworzenie pozorów wiarygodnego, ogólnego źródła informacji, w celu rozpowszechniania fałszywych informacji na temat Brigitte Macron. To metoda przypominająca te stosowane w poprzednich prorosyjskich kampaniach dezinformacyjnych, choć nie mogę z całą pewnością stwierdzić, że istnieje między nimi jakiś związek” – powiedział Defer agencji AFP.
Ten modus operandi przypomina operację Storm-1516, czyli prorosyjską kampanię wpływu, która na masową skalę tworzyła i rozpowszechniała fałszywe informacje (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj)
„Skala Storm-1516, który jest aktywny co najmniej od sierpnia 2023 roku, mogła wpłynąć na europejską debatę publiczną, a nawet wpłynąć na wyniki kilku wyborów. Celem takich kampanii dezinformacyjnych jest podważenie uczciwości wyborów, zdyskredytowanie lub poparcie kandydata zgodnie z interesami Rosji” – wyjaśniły francuskie służby wyspecjalizowane w śledzeniu dezinformacji i ingerencji cyfrowej we francuskich mediach społecznościowych Viginum przy ministerstwie Obrony Francji.
„Sztuczna inteligencja służy do tworzenia deepfake’ów, czyli filmów podszywających się pod osoby publiczne lub nawet anonimowych użytkowników Internetu, aby zwiększyć wiarygodność przekazu” – czytamy na stronie Viginum.
StreetPress ogłosił zamiar podjęcia kroków prawnych „w związku z kradzieżą tożsamości, aby chronić dobre imię dziennikarzy, a także, na drodze cywilnej, aby doprowadzić do zamknięcia witryny” – czytamy w artykule opublikowanym 4 lipca 2025 r. (zarchiwizowany link).
Zastanawiasz się czy informacja jest prawdziwa? Napisz do nas. Sprawdzimy
Skontaktuj się z nami
