Nie, ani w Rzeszowie, ani nigdzie w Polsce, ani na dorosłych, ani na dzieciach Pfizer nie testuje szczepionki przeciw Covid-19

„Pfizer testuje szczepionki na polskich dzieciach w Rzeszowie” - czytamy w publikacji zamieszczonej 2 marca  przez użytkowniczkę Facebooka. Do posta dołączone jest czarno-białe zdjęcie z 1945 r, na którym widać stojące za drutami kolczastymi, ubrane w pasiaki, dzieci. Pokazują wytatuowane na przedramieniu numery obozowe.

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 8 marca 2021 r. (Fot. AFP)

Post z grafiką udostępnił 3 marca na swoim fanpage’u Bezpieczny Konsument - Marcin Bustowski, rolnik, były kandydat na posła RP w 2019 roku z ramienia komitetu wyborczego Konfederacji Wolność i Niepodległość w 2019 r. i działacz związku zawodowego ZZRR Solidarni. Post zyskał w ciągu 5 dni blisko tysiąc udostępnień. 

Według publikacji, „dzieci w Rzeszowie poddawane są testom, które mają sprawdzić u nich skuteczność szczepionek przeciwko Covid-19. Eksperyment ten stanowi część międzynarodowego projektu, który ma na celu zaszczepienie także wszystkich dzieci. Badaniem mają być objęte dzieci powyżej 3 miesięcy a jego organizatorem jest dr. Stanisław Mazur, prezes Centrum Medycznego Medyk w Rzeszowie” - czytamy w poście.

Post odsyła do opublikowanego 16 lutego artykułu na stronie Odkrywamy zakryte  i posta na fanpage'u tej strony na Facebooku. Publikacja pod tytułem „Dzieci w Rzeszowie królikami doświadczalnymi szczepionki Pfizera” miała 2,842 reakcji na Facebooku i blisko 300 udostępnień.

Sprawdziliśmy

Zapytaliśmy firmę Pfizer, czy prowadzi badania szczepionki przeciwko Covid-19 wśród dzieci w Rzeszowie lub innym mieście w Polsce.

- To nieprawda. W Polsce nie są prowadzone badania preparatu BNT162b2 (nazwa kodowa szczepionki przeciw koronawirusowi o nazwie handlowej Comirnaty) - przekazała agencji AFP 8 marca Dervila Keane, rzeczniczka Pfizera na Europę. 

Z tym samym pytaniem zwróciliśmy się do doktora Stanisława Mazura, prezesa Centrum Medycznego Medyk w Rzeszowie, który wymieniany jest jako organizator badań. Od kilku dni oczekujemy jego odpowiedzi.

CM Medyk to zatrudniająca blisko 800 pracowników, w tym 200 lekarzy, firma medyczna z siedzibą w Rzeszowie z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem. Jak pisze w informacji na swojej stronie, ma pod swoja opieką zdrowotną 55 tys. osób. 

Prócz przychodni POZ i specjalistycznych, przychodni medycyny pracy, przychodni rehabilitacyjnych, stacji dializ, przychodni stomatologicznych, punktów pobrań od 2018 roku prowadzi Centrum Badawczo-Rozwojowe, a w nim realizuje badania kliniczne.

Badania szczepionki przeciw Covid-19 na chwilę obecną nie są w CM Medyk w Rzeszowie prowadzone. Ich ewentualne rozpoczęcie jest uwarunkowane odpowiednimi zezwoleniami, m.in. Komisji bioetyki. A takie nie zostały udzielone - przekazał nam pracownik firmy. Potwierdziliśmy to w Okręgowej Izbie Lekarskiej w Rzeszowie. 

- W odpowiedzi na Pani zapytanie informujemy, że do Komisji Bioetycznej Okręgowej Izby Lekarskiej w Rzeszowie nie wpłynął wniosek od lek. Stanisława Mazura o rozpoczęcie badania klinicznego dotyczącego testów  szczepionki Pfizera wśród dzieci - przekazała 9 marca agencji AFP Stefania Kościółek, dyrektor Biura Okręgowej Izby Lekarskiej w Rzeszowie.

To nie wszystko - by można było w Polsce rozpocząć badania kliniczne danego preparatu konieczne jest uzyskanie odpowiedniej zgody regulatora, czyli Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. „Do Prezesa Urzędu Rejestracji PLWMiPB nie wpłynął żaden wniosek o rozpoczęcie badania klinicznego szczepionki anty-SARS-CoV-2 skierowanej do populacji pediatrycznej, tym samym nie została wydana żadna zgoda na prowadzenie takiego badania” - przekazał 11 marca agencji AFP gabinet prezesa URPL w odpowiedzi na nasze pytanie.

Długi czas rejestracji jest zresztą najistotniejszą barierą rozwoju badań klinicznych. „Polskę cechuje jeden z najdłuższych średnich czasów rejestracji nowego badania w Europie. Ze względu na wydłużony proces rejestracji, wiele badań klinicznych, które mogłyby się odbyć w Polsce, są prowadzone w innych krajach regionu CEE lub Europy Zachodniej. Szacuje się, że Polska mogłaby przyciągnąć ok. 20% – 30% więcej badań klinicznych, jeżeli czas rejestracji uległby skróceniu” - podkreślili autorzy specjalistycznego opracowania z 2011 r. przeprowadzonego przez globalną firmę doradczą PwC (PricewaterhouseCoopers).

Skąd w sieci pojawiły się informacje o badaniach szczepionki na Covid-19 wśród dzieci w Rzeszowie? W polskich mediach ukazało się kilka publikacji na ten temat. Serwis internetowy Wirtualna Polska twierdził 27 stycznia, że takie „badania są już prowadzone” przez CM Medyk w Rzeszowie. Rzeszowskie wydanie gazety Wyborczej w listopadzie 2020 r. pisało, że badania szczepionek, ale tylko wśród dorosłych, będą realizowane w CM Medyk, a serwis Next.Gazeta pisał pod koniec stycznia, powołując się na informacje WP, że „w Rzeszowie trwają testy, które mają sprawdzić skuteczność szczepionki na koronawirusa wśród dzieci”. Jednak żadna z publikacji nie twierdziła, że chodzi o szczepionki firmy Pfizer, gdyż projekt objęty jest tajemnicą handlową. 

Testy szczepionki wśród dzieci

Czy Pfizer będzie testował szczepionki wśród dzieci. Sprawa ta wywołuje wiele emocji. O badaniach klinicznych na stronie amerykańskiego koncernu czytamy, że „w III fazie badań klinicznych szczepionki Pfizera znalazły się już osoby od 12 do 18 roku życia -  2,259 w przedziale wiekowym od 12-15 roku życia i 754 w przedziale od 16 do 17”. To w sumie niewiele ponad 3 tysiące niepełnoletnich na ponad 46 tysięcy wszystkich badanych. Jak widać z mapy, w Polsce Pfizer nie prowadzi badań. Jedynym europejskim krajem gdzie badania są prowadzone są Niemcy. (Prócz nich na świecie są jeszcze Turcja, Argentyna, Brazylia, USA i RPA). 

Image

Zrzut ekranu ze strony firmy Pfizer z 8 marca 2021 r. (Fot. AFP)

„Następnym krokiem dla firmy Pfizer i BioNTech jest rozpoczęcie dodatkowych badań u dzieci w wieku od 5 do 11 lat w ciągu najbliższych kilku miesięcy, a u dzieci poniżej 5 roku życia w 2021 roku”, czytamy też na stronie. Gdzie - pytamy? 
- Jest jeszcze zbyt wcześnie, aby powiedzieć, gdzie będą prowadzone badania pediatryczne - mówi nam rzeczniczka Pfizera. Zależy to od decyzji regulatora.  

Badania wśród dzieci planują przeprowadzić również inne firmy. W Wielkiej Brytanii realizuje je już AstraZeneca produkująca tzw. szczepionkę oksfordzką, jak donosi brytyjski serwis informacyjny BBC.

Badania osób w wieku 12-17 lat prowadzi też amerykańska Moderna, której szczepionka podobnie jak szczepionka Pfizera również bazuje na technologii RNA.
Z kolei firma Johnson and Johnson, badania pediatryczne i kobiet ciężarnych wpisała do dokumentacji szczepionki wektorowej Janssen (nazwa kodowa Ad26.COV2.S) złożonej w amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) - strony 34 i 93. 

Bez badań, nie będzie można szczepić dzieci

Według lekarzy takie badania byłyby tylko z korzyścią dla dzieci i społeczeństwa. Są one istotne dla budowania odporności zbiorowej. Profesor Robert Flisiak, prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, podkreśla w rozmowie z agencją AFP, że „skoro szczepionka firmy Pfizer jest zarejestrowana w UE i jest już masowo stosowana u dorosłych, to oczywistą rzeczą jest, że kolejnym krokiem jest badanie możliwości jej stosowania u dzieci, zwłaszcza, że okazała się skuteczna i bezpieczna u dorosłych. To jest jak najbardziej celowe i pożądane”. 

Panuje opinia, że większość dzieci przechodzi łagodnie Covid-19. I to po części prawda. - Jednak już wiadomo, że u części z nich może dochodzić do powikłań po przebyciu Covid-19 (zespół PIMS) - tłumaczy AFP dr hab. Aleksandra Zasada, kierownik Zakładu Badania Surowic i Szczepionek w Narodowym Instytucie Zdrowia Publicznego - PZH. Bez przeprowadzenia odpowiednio zaplanowanych, kontrolowanych i dokumentowanych badań klinicznych z udziałem dzieci nie będzie możliwe podanie szczepionki w tej grupie wiekowej pacjentów - dodaje. 

Historia zdjęcia 

Użyte w poście zdjęcie zrobił Aleksander Woroncow, fotograf i operator 1 Frontu Ukraińskiego, który wyzwolił obóz 27 stycznia 1945 r. Przedstawia żydowskie dzieci deportowane do obozu z Węgier, Rumunii, Czechosłowacji. Znamy je z imion i nazwisk. Od lewej, stoją Tomi Shaham, Miriam Ziegler,Paula Lebovics, Ruth Webber, Bracha Katz, Erika Winter, Marta Wise, Eva Slonim, Gabor Hirsch, Gabriel Neumann, Shmuel Schelach, Eva Kor, Miriam Ziger. Niektóre z osób żyją do dziś. W 2015 roku podczas 70 rocznicy wyzwolenia obozu ocaleli z Holokaustu spotkali się na nowo. Po latach pozują przed słynny zdjęciem.   

Image

Zrzut ekranu ze strony ctvnews z 11 marca 2021 r. (fot. AFP)

Można kliknąć na zdjeciu w linku na każde z dzieci, aby dowiedzieć się o nich więcej. 

Obozy koncentracyjne i antyszczepionkowa narracja w sieci 

Antyszczepionkowa narracja z wykorzystaniem symboli obozu Auschwitz-Birkenau raz po raz pojawia się w sieci. Niedawno opisaliśmy na naszej stronie przykład takiej narracji, w którym autorzy publikacji twierdzili, że Pfizer testował swoje preparaty na-wieźniach obozów koncentracyjnych. Muzeum Auschwitz-Birkenau we wpisie na swoim koncie na Twitterze potępiło „instrumentalizację tragedii ludzi” do argumentowania przeciwko szczepionkom, które w rzeczywistości ratują ludzkie życie. Muzeum określiło to porównanie „przerażającym symptomem upadku moralnego i intelektualnego” autorów. 
 
 
Wniosek: Na początku marca 2021 roku firma Pfizer nie prowadziła badań klinicznych szczepionki na Covid-19 w Rzeszowie, ani wśród dzieci, ani wśród dorosłych. Nie można wykluczyć, że w przyszłości takie badania tej czy innej firmy będą prowadzone w tym mieście, choć uzyskanie zezwoleń to długa droga w Polsce. Lekarze podkreślają też, że badania wśród dzieci są jak najbardziej celowe i pożądane dla budowania odporności zbiorowej. 

Aktualizacja w dniu 7 lipca 2021 r.

Sytuacja zmieniła się od czasu kiedy w marcu pisaliśmy nasz tekst.  Aktualizujemy go o nowe informacje: w maju Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPLWMiPB) Grzegorz Cessak poinformował w Polsacie, że wydał zgodę na badania pediatryczne preparatu Pfizera w Polsce. 

W czerwcu, badania te ruszyły. Firma Pfizer prowadzi je w 3 grupach poniżej 12 roku życia (od 5 do 11 lat, od 2 do 5 lat i od 6 miesięcy do 2 lat). Polska jest jednym z kilku państw obok USA, Finlandii i Hiszpanii, gdzie badania te są realizowane.

Jako pierwsza w ramach badań zaszczepiona została 6 letnia Zosia, córka Elżbiety Brzozowskiej, wiceprezes Fundacji Koalicja dla wcześniaka i Fundacji Zdrowie i Edukacja Ad Meritum, o czym pisały media m.in. Onet, portal ABCzdrowie, Polsat.

Jeśli chodzi o badania skuteczności szczepionki Pfizera u nastolatków, testy w grupie wiekowej między 12 a 15 lat były wcześniej prowadzone w USA (od 15 października 2020 r. do 12. stycznia 2021 r.) dokładnie u 2260 osób.

W wyniku tych badań preparat dopuszczono do użycia w UE w marcu, a tym samym w Polsce, a wcześniej także w Kanadzie i USA. 

Nie jest prawdą, jak twierdzą niektórzy, m.in. lekarka psychiatra Katarzyna Ratkowska, że badania kliniczne w Polsce można prowadzić jedynie u dzieci chorych, o czym pisaliśmy na naszej stronie w lipcu.