Nie, data na dokumencie nie ma związku z Covid-19

Od pierwszych miesięcy epidemii pasażerom samolotów do Polski wręczane są formularze zdrowotne z COVID-19. W tak zwanych Kartach Lokalizacyjnych Pasażera podróżni wpisują numer lotu, swoje miejsca zamieszkania, pobytu w Polsce, numer kontaktowy czy adres e-mail. Na odwrocie dokumentu, w tak zwanej Deklaracji Pasażera, czyli dokumencie na temat stanu zdrowia, dodają informacje o ewentualnych symptomach choroby i ewentualnego kontaktu z osobą chorą na COVID-19. Niektórych dziwi figurująca na karcie data w zestawieniu z koronawirusem.

Zdjęcie z formularzami zostało opublikowane 9 października na Facebooku. „W 2018 zaplanowany był Covid” - czytamy w poście. Pełna nazwa druku to „Deklaracja pasażera dla celów ochrony zdrowia publicznego w związku z COVID-19”. Formularz został zawinięty w taki sposób, że widoczny jest prawy dolny róg odwrotnej strony. Na niej zaznaczono czerwonym kółkiem: „Data wydania: 20.02.2018 r.”

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 20 października 2020 r.

Post w ciągu kilku dni zyskał blisko 7 tys. udostępnień i ponad 700 reakcji. Grafika pojawiła się też m.in. na Wykopie tu oraz na Twitterze tu i tu z komentarzem: „Druki dotyczące COVID-19 z 2018 roku. A mówią, że Polska nie była przygotowana”. Również i te wpisy sugerują, że epidemia koronawirusa została wcześniej zaplanowana.

Łącznie treści z podobną grafiką podano dalej kilka tysięcy razy w różnych mediach społecznościowych.

Standardowy dokument międzynarodowy

Gdy wpiszemy w wyszukiwarce nazwę formularza, czyli „Deklarację pasażera dla celów ochrony zdrowia publicznego w związku z COVID-19”, ukaże nam się wiele wyników. Informacje o formularzu pojawiają się m.in. na stronach linii lotniczych m.in. LOT-u, Ryanaira, portów lotniczych, a także na wielu stronach agencji turystycznych.

Z nich dowiadujemy się o obowiązku wypełniania przez pasażerów dwóch dokumentów: Karty Lokalizacji Pasażera i Deklaracji Zdrowia.  

Pierwsza z nich „jest standardowym międzynarodowym dokumentem wprowadzanym w przypadku ryzyka epidemii" - czytamy w komunikacie opublikowanym przez warszawskie lotnisko Chopina.(...) Obowiązek jej stosowania wynika wprost z załącznika nr 9 "Międzynarodowe Normy i Zalecane Metody Postępowania" będącego wykonaniem art. 37 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym podpisanej w Chicago 7 grudnia 1944 roku.

Na wypadek gdyby któraś z osób w samolocie okazała się chora, taka karta umożliwia szybkie odnalezienie osób, które z nią podróżowały i mogły się zachorować. A to z kolei powinno pomóc w ograniczaniu epidemii. 

Odnaleźliliśmy dokumenty zarówno po polsku, jak i po angielsku. Poniżej ich skany. 

Image

Zrzuty ekranu z 20 października 2020 r. Po lewej formularz lokalizacji pasażera po angielsku, po prawej po polsku.

Karta na różne epidemie

Ostatnie dwadzieścia lat to dla świata seria epidemii - ptasiej grypy, SARS, świńskiej grypy i Eboli. Za pośrednictwem podróżujących transportem lotniczym, choroby rozprzestrzeniają się po świecie w ogromnym tempie. Kolejne państwa wprowadzają własne dokumenty pozwalające śledzić migracje zakażonych. Potrzebny stał się jeden, ujednolicony dla wszystkich państw kwestionariusz. W pracach nad nim Polska uczestniczyła już od 2012 roku, czytamy w komunikacie ULC.  

Powstał pod egidą ICAO International Civil Aviation Organization, ICAO (Organizacja Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego), organizacji zrzeszającej prawie 200 państw, której zadaniem jest tworzenie i wdrażanie prawa lotniczego. 

- W prawie lotniczym karta pojawiła się już wiele lat temu. Dokładnie 15 lipca 2007 roku. Ostatnia aktualizacja karty była w 2012 roku - tłumaczy AFP William Raillant-Clark, rzecznik prasowy ICAO. 

Powstała w porozumieniu z Międzynarodową Organizacją Zdrowia (WHO), która w 2017 roku opublikowała wzór karty na swojej stronie.

Polska przyjęła ją wraz z Załącznikiem 9 do konwencji kilka lat później: 23 lutego 2018 roku. Stąd też taka, a nie inna, data na wzorcu karty opublikowanej w Dzienniku Urzędowym Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Ten właśnie formularz pobierają do druku m.in. linie lotnicze, agencje turystyczne, porty lotnicze. 

Trzy dni różnicy

Jednak w internecie znaleźć można różne druki. Z datą lub bez w prawym dolnym rogu. Na przykład w karcie na stronie Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej nie ma żadnej daty.  

A jeśli jest to nieznacznie się różnią. I tak, karta z Facebooka różni się o trzy dni od wzorca z Dziennika Urzędowego Urzędu Lotnictwa Cywilnego. Na jednej widnieje „data 23 lutego 2018 r.” na drugiej „data wydania: 20 lutego 2018 r.” Poniżej publikujemy obie karty.

Image

Zrzuty ekranu z 20 października 2020 r. Na górze, ze strony ULC. Na dole z posta na Facebooku.

Najbardziej zbliżony druk karty do formularza z posta na Facebooku, niemalże identyczny znaleźliśmy na stronie Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Bochni i stronie irlandzkich linii lotniczych Ryanair. Mają identyczną czcionkę oraz jedną i tę samą datę: 20 lutego 2018 r. 

Image

Zrzuty ekranu z 20 października 2020 r. Po lewej, z Kartą Lokalizacji Pasażera ze strony PPIS w Bochni. Po prawej z kartą z posta na Facebooku

Skąd zatem różnica? Można podejrzewać zwykły błąd ludzki w kopiowaniu dokumentu. Zapytaliśmy rzeczników Ryanair i Głównego Inspektora Sanitarnego. Czekamy na odpowiedzi.  

Mimo tych drobnych różnic, można stwierdzić, że nie jest prawdą, iż Karty Lokalizacji Pasażera zostały wydrukowane już w 2018 roku, co według autorów posta miało być dowodem spiskowej teorii na zaplanowaną pandemię. Karty są drukowane w czasie obecnej pandemii, ale ze wzoru sprzed trzech lat, kiedy to weszły do polskiego prawa. Na świecie funkcjonowały zaś od wielu lat i były stosowane w czasie różnych epidemii.