Nie, liczba „2008” na ampułce to nie data produkcji, ale kod preparatu
- Ten artykuł jest starszy niż cztery lata.
- Opublikowano 30/03/2021, 11:32
- Zaktualizowane w 30/03/2021, 11:34
- Przeczytasz w ciągu 5 minut
- Autor: Robert BARCA, AFP Słowacja, AFP Polska
„Nie do wiary skąd to wcześniej wiedzieli, że będzie działało jak o covidzie nikt jeszcze nie słyszał?” - czytamy w poście opublikowanym 25 marca, do którego dołączono grafikę, a na niej widzimy ampułki szczepionki AstraZeneca z liczbą „2008” w czerwonym kółeczku.
W innych postach (1, 2, 3) na Facebooku czytamy: „Pokażcie tym, co zdrowie i życie oddają tej farsie! Data produkcji 2008. Ważne do maj 2021”. Podobne treści publikowali użytkownicy Twittera.
Posty były udostępniane w języku słowackim i czeskim w lutym 2021 roku. Publikacje te zweryfikował nasz kolega ze słowackiego portalu fact checkingowego FaktyAFP.
We wszystkich publikacjach pojawia się twierdzenie, że szczepionki mają datę produkcji z 2008 roku. Do postów dołączony jest zrzut ekranu z programu informacyjnego Tagesschau w niemieckiej telewizji publicznej ARD ze zdjęciem trzech szczepionek i rzekomą datą produkcji z 2008 roku .
Wyszukaliśmy zdjęcie, którego użyto w programie niemieckiej telewizji. Jego autorem jest fotograf amerykańskiej agencji informacyjnej Associated Press, Frank Augstein. Zrobił je 5 lutego br. w placówce medycznej Wellcome Centre in Ilford, w Londynie. Zdjęcie było publikowane w wielu artykułach na temat szczepień AstraZeneką, m.in. tu, tu, tu, czy tu. Poniżej porównanie zdjęć z posta na Facebooku (po lewej) i z artykułu na portalu internetowym Onet (po prawej), w którym wykorzystano to samo zdjęcie agencji AP jako ilustrację do tekstu na temat szczepionek.
To właśnie na podstawie tego zdjęcia niektórzy użytkownicy Facebooka doszli do mylnego wniosku, że szczepionka Covid-19 firmy AstraZeneca została wyprodukowana już w 2008 r., ponieważ widniejący na ampułce pionowo zapisany ciąg cyfr „3041572008” zawierał również liczbę „2008”.
Według niektórych komentujących, zbliżał się też termin upływu ważności szczepionki i dlatego należało ją zużyć szczepiąc masowo nauczycieli.
Co oznaczają liczby na ampułkach?
Na każdej z ampułek widoczne są różne ciągi liczb - dwa w poziomie (1, 2) oraz jeden w pionie (3). Na grafice poniżej oznaczyliśmy je numerami na żółto 1,2,3.
Liczba 05-2021 (u nas oznaczona na żółto nr. 1) oznacza termin ważności w skrócie „EXP” od słowa „expire” (w języku angielskim i francuskim, czyli „wygasa”) do niedawna w Polsce używano dłuższego określenia „termin ważności”. Liczba 05-2021 na ampułce oznacza, że szczepionkę należy zużyć do końca maja 2021 roku. Skrót EXP widnieje w ulotce preparatu w rozdziale A. OZNAKOWANIE OPAKOWAŃ (str 18), opublikowanej na stronie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Poniżej publikujemy zrzut ekranu z ulotki.
„Okres przydatności do użycia szczepionki wynosi 6 miesięcy”, przypomina w mailu do agencji AFP z 19 lutego rzecznik producenta Kim Blomley. „Na ampułce nie widnieje data produkcji” dodaje.
To logiczne - dla użytkownika produktu leczniczego najważniejsza powinna być data ważności, by nie użyć go po terminie, a nie data produkcji.
Kolejna pozycja (nasz nr 2 na żółto) odnosi się do skrótu „LOT”. Termin ten to dawny „numer serii”. Lot po francusku oznacza seria, partia, po angielsku mówi się batch number. Poniżej zrzut ekranu z ulotki szczepionki.
„LOT: Numer serii to charakterystyczna kombinacja cyfr lub liter lub cyfr i liter, dzięki której seria, partia jest jednoznacznie identyfikowana” - poinformowała agencję AFP przedstawicielka AstraZeneki na Słowację Marketa Tyrynova.
Na zdjęciu z posta na Facebooku widoczny jest numer serii „AB0003”, a na zdjęciach innych ampułek widoczne są inne numery - ABV4678” ( zdjęcie AFP) lub „ABV3025” (zdjęcie AP). To świadczy o tym, że ampułki pochodzą z różnych serii.
Ostatni numer (u nas nr 3), który pojawia się pionowo na ulotce ze zdjęcia na Facebooku („3041572008”), i który stał się źródłem dezinformacji, ponieważ jak niektórzy sądzili zawiera on datę produkcji, to unikalny identyfikator cyfrowy produktu leczniczego. Jak czytamy w ulotce, numer ten jest częścią „kodu 2D będącego nośnikiem niepowtarzalnego identyfikatora” leku.
Czym jest kod 2D?
Obowiązek umieszczania seryjnych zabezpieczeń wprowadziła w Unii Europejskiej Dyrektywa Fałszywkowa. Jej głównym celem jest walka z podrobionymi lekami. Sposobem serializacja preparatów. Każdy lek posiada unikalny identyfikator (UI) w postaci kodu dwuwymiarowego (tzw. kreskowego.) Częścią identyfikatora jest m.in. kod produktu. Zawiera też numer seryjny oraz wspomnianą już datę ważności (EXP) i numer serii (Lot). Dzięki identyfikatorowi wiadomo czy produkt pochodzi z legalnego źródła, w razie konieczności wycofania partii leku łatwo ją odnaleźć.
2008 to tylko zbieg okoliczności
Numer zapisany pionowo nie ma nic wspólnego z datą produkcji. „Ten pionowy numer używany jest do wewnętrznych celów produkcyjnych. To kod produktu. Nie wskazuje daty produkcji, ani terminu przydatności do spożycia. Końcowe liczby 2008 to czysty zbieg okoliczności” - powiedział AFP Kim Blomley, rzecznik prasowy AstraZeneki.
Więcej o oznaczeniach na etykietach można przeczytać w tekście na stronie prawo.pl.
„Specjalne kody mają zapobiegać przedostawaniu się sfałszowanych produktów leczniczych i substancji czynnych do legalnego łańcucha dostaw” - czytamy w artykule.
Szczepionką AstraZeneca w Polsce szczepieni są przede wszystkim nauczyciele i osoby do 65. roku życia. Podobnie jest na Słowacji. Fakty AFP zwróciły się do kilku słowackich szpitali z prośbą o przesłanie zdjęć ampułek szczepionki AstraZeneca, stosowanej w tym kraju od 13 lutego. Jak się okazało wszystkie mają kod produktu „1423474”, numer serii „ABV2856” i datę ważności „05-2021”.
Ponownie zapytaliśmy rzecznika producenta skąd biorą się rozbieżności w numerach kodu produktu widniejących na zdjęciach ze szpitali, a zdjęciem z Facebooka z mylną informacją? „Kody są różne, ponieważ pochodzą od różnych producentów w naszym łańcuchu dostaw”, przekazał w mailu do agencji AFP z 19 lutego rzecznik producenta.
Kiedy rozpoczęto produkcję szczepionki?
„Nasza szczepionka została opracowana i poddana testom klinicznym w 2020 roku, i jeszcze w tym samym roku rozpoczęto jej produkcję” - przypomina Blomley.
Trudno sobie wyobrazić by wyprodukowano ją kilka lat temu, gdyż jej „okres przydatności do użycia wynosi 6 miesięcy” - dodaje.
Pierwsze informacje na temat jej produkcji pojawiły się mediach w BBC w czerwcu 2020 r.
Wniosek: To nieprawda, że szczepionkę AstraZeneki wyprodukowano już w 2008 roku, co z kolei miało być dowodem na to, że pandemię koronawirusa zaplanowano kilkanaście lat temu. Liczba 2008 na opakowaniu szczepionki nie oznacza daty produkcji. To część cyfrowego zabezpieczenia produktu.
Copyright © AFP 2017-2025. Jakiekolwiek komercyjne wykorzystywanie powyższych treści wymaga subskrypcji serwisu. Więcej informacji znajdą Państwo pod tym linkiem.
Zastanawiasz się czy informacja jest prawdziwa? Napisz do nas. Sprawdzimy
Skontaktuj się z nami
