Wyrwane z kontekstu wideo pokazuje protest w Egipcie w 2013 roku

„Według CNN jeden denat musiał się podrapać…” – czytamy w publikacji udostępnionej 20 maja 2021 r., która miała ponad 6 tys. udostępnień. Dziesięciosekundowy materiał pokazuje ciała owinięte w białe tkaniny, na których widać arabskie napisy. Według niektórych pokazana w filmie ceremonia została zainscenizowana.

Inny z użytkowników pisał o filmie tak: „Tak się tworzy fikcyjne wydarzenie. Pokazujemy ofiary by przekaz był mocny wywoływał od razu najgorsze skojarzenia, a tu raptem jeden ze statystów nieświadomy, że nagranie trwa, postanawia zmienić pozycję czy podrapać się w przysłowiowy nos ? Trzeba będzie ujęcie powtórzyć ??”.

Image

Zrzut ekranu z Facebooka z 1 czerwca 2021 roku 

Pozbawiony kontekstu film stwarza pole do różnych interpretacji. W niektórych językach był udostępniany jako próba ukazania rzekomych ofiar podczas ostatniego konfliktu w Strefie Gazy.

AFP Austria zweryfikowała podobną publikację, która była udostępniana w języku niemieckim razem z fałszywymi twierdzeniami, że film pokazuje fałszywy pogrzeb w Palestynie. AFP w Belgradzie zweryfikowała publikacje z filmem, które twierdziły, że pokazuje on zaaranżowany pogrzeb zmarłych  z powodu pandemii Covid-19 w Indiach. W języku czeskim publikacje twierdziły, że film pokazuje ofiary wojny w Syrii.

Dziennikarze AFP Austria zweryfikowali, że wideo zostało nagrane podczas protestu w Kairze w 2013 r. Od tamtego czasu było używane kilka razy, w większości wyrwane z kontekstu.

Protesty w Egipcie w 2013 roku

Dzięki odwrotnemu wyszukiwaniu obrazu w Google’u udało nam się odnaleźć artykuły na temat tego filmu na włoskim i austriackim portalu. Publikacje są z 2017 i 2018 r.  Oba artykuły są więc znacznie starsze niż obecne wydarzenia jak konflikt w Strefie Gazy czy pandemia Covid-19. Nagranie było udostępniane wtedy w kontekście rzekomo zainscenizowanych ofiar wojny w Syrii.

W rzeczywistości wideo pochodzi z Egiptu. Egipski portal „Elbadil” opublikował oryginalne wideo na swoim kanale na YouTubie 28 października 2013 r. Jak przeczytaliśmy w opisie załączonym do nagrania, film został nagrany podczas protestu studentów popierających Bractwo Muzułmańskie w pobliżu budynku Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze. Wideo udostępnione na Facebooku jest słabej jakości, ale można na nim rozpoznać logo strony „Elbadil”.

Image

Porównanie obu filmów. Zrzuty ekranu zamieszczone na Facebooku (powyżej) oraz wideo zamieszczone na Youtubie kanału Elbadil, 2 czerwca 2021 roku 

Porównanie obu filmów. Zrzuty ekranu zamieszczone na Facebooku (powyżej) oraz wideo zamieszczone na Youtubie kanału Elbadil, 2 czerwca 2021 roku

Latem w 2013 r. mieszkańcy Egiptu licznie protestowali przeciwko zwolennikom Bractwa Muzułmańskiego, które dążyło do islamizacji kraju, oraz przeciwko władzy ówczesnego prezydenta Muhammada Mursiego (1, 2). W lipcu 2013 r. wojsko dokonało zamachu stanu, zmusiło Mursiego do rezygnacji ze sprawowania funkcji głowy państwa (Mursi był pierwszym demokratycznie wybranym prezydentem w Egipcie), i przejęło władzę pod wodzą gen. Sisiego.

Nowy rząd nakazał siłom bezpieczeństwa usunąć zwolenników Mursiego w sierpniu 2013 r., w wyniku czego zginęło setki osób. Egipscy studenci potępili te zabójstwa w symbolicznym proteście, który widać na nagraniu na YouTubie. Udało się nam przetłumaczyć napisy na białych całunach – wśród nich znajduje się słowo „męczennik” w języku arabskim oraz nazwisko jednej z ofiar.

Inny film z tego samego wydarzenia AFP znalazła na kanale YouTube egipskiej gazety „Akhbar el-Yom”, który został opublikowany 28 października 2013 r. W tle wideo widać fasadę budynku uniwersytetu pokrytą graffiti. Te same napisy zostały sfotografowane w tym samym miejscu przez fotografa AFP Khaleda Kamela 30 października. Tym samym jest to dowód na to, że wideo zostało nagrane w 2013 r. w pobliżu budynku Uniwersytetu Al-Azhar w Kairze.

Image

Porównanie zdjęć. Zrzut ekranu filmu opublikowanego na kanale „Akhbar el-Yom” (powyżej) oraz zdjęcie fotografa AFP Khaleda Kamela wykonane 30 października 2013 r. (poniżej) 

Porównanie zdjęć. Zrzut ekranu filmu opublikowanego na kanale „Akhbar el-Yom” (powyżej) oraz zdjęcie fotografa AFP Khaleda Kamela wykonane 30 października 2013 r. (poniżej)

Namalowana na ścianie budynku czerwona ręka z czterema palcami to „Rabia” –­ symbol przeciwników nowego rządu i władzy wojskowej.

Wniosek: film udostępniony na Facebooku pochodzi z Kairu z 2013 r. Nie ma on nic wspólnego z obecną pandemią koronawirusa.