Film pokazujący ściągnięcie ukraińskich flag pochodzi z Izraela, nie z Ukrainy
- Opublikowano 06/11/2024, 13:45
- Zaktualizowane w 06/11/2024, 14:42
- Przeczytasz w ciągu 10 minut
- Autor: Maja CZARNECKA, AFP Polska
Copyright © AFP 2017-2024. Jakiekolwiek komercyjne wykorzystywanie powyższych treści wymaga subskrypcji serwisu. Więcej informacji znajdą Państwo pod tym linkiem.
W czasie kiedy tysiące wyznawców judaizmu przybyło do Humania w środkowej Ukrainie, by świętować Rosz ha-Szana, czyli żydowski Nowy Rok, w polskich i rosyjskich mediach społecznościowych krążyło nagranie ukazujące dwóch mężczyzn, którzy ściągają ukraińskie flagi i na ich miejsce wieszają izraelskie, wraz z opisem, że film ten pochodzi z Ukrainy. To jednak nieprawda. AFP udało się dokładnie zlokalizować miejsce, gdzie scena z flagą się wydarzyła i stwierdzić, że film nie został nakręcony w Ukrainie tylko w Izraelu w 2022 roku, na stacji benzynowej położonej 30 kilometrów na północ od Tel Awiwu. Tego typu treści wpisują się w antysemicką narrację skierowaną przeciwko prezydentowi Zełenskiemu a zarazem popularną w polskim internecie teorię spiskową, która wyjaśnia wojnę na Ukrainie i wojnę w Izraelu jako projekt przeniesienia państwa Izrael z niestabilnego Bliskiego Wschodu na opuszczone przez ukraińskich uchodźców ziemie Ukrainy.
„Na ukrainie Żydzi ściągają ukraińskie flagi i zawieszają swoje Izraela. Z pochodzenia żyd zelenski doskonale wie dla kogo od ponad 2 lat działa i czyim interesie prowadzi wojnę.” – czytamy w postach towarzyszących krótkiemu nagraniu, zamieszczonych 3 października 2024 na TikToku i Telegramie [zachowaliśmy pisownię oryginalną posta]. Film zyskał na platformie X 634 udostępnień i 3,4 tys. na Facebooku. Pokazuje on dwóch mężczyzn, którzy ściągają ukraińskie flagi z latarni na stacji benzynowej i na ich miejsce wieszają izraelskie. Jeden z mężczyzn wrzuca niebiesko żółte flagi do kosza na śmieci i mówi po rosyjsku: «To jest Izrael, mały!».
Ten sam film z tym samym twierdzeniem, że scena ta wydarzyła się w Ukrainie, krążył również w językach chińskim, angielskim i rosyjskim. Według niektórych postów w języku rosyjskim scena rozegrała się w Humaniu, mieście w środkowej Ukrainie.
Mimo trwającej ponad dwa lata wojny z Rosją, tysiące chasydów odwiedziło to ważne dla ortodoksyjnych Żydów miasto, aby modlić się na grobie rabina Nachmana i świętować Rosz haSzana, żydowski Nowy Rok przypadający w tym roku na 2 października. Wielu pielgrzymów przybyło z Izraela, gdzie żyje duża społeczność ukraińskich Żydów.
Ok. 5–7% ludności Izraela pochodzi z Ukrainy, minimalnie więcej niż z Rosji (zarchiwizowany link). Obie grupy przybyły do Izraela w latach 90-tych, po rozpadzie Związku Radzieckiego, wielu ukraińskich uchodźców przybyło też do Izraela zaraz po inwazji Rosji. Pełnoskalowa wojna Rosji z Ukrainą od lutego 2022 roku sprawiła, że relacje między obu społecznościami stały się skomplikowane (zarchiwizowane linki tutaj i tutaj).
Jednakże film ten nie pochodzi z Ukrainy i nie jest dowodem na obecność Izraela w tym kraju, jak sugeruje się w tych publikacjach. AFP ustaliła, że nagranie pochodzi z 2022 roku i że zostało zarejestrowane na stacji benzynowej położonej 30 kilometrów na północ od Tel Awiwu.
Film ze stacji benzynowej pod Tel Awiwem
W pierwszych krokach próbowaliśmy wyszukać ten sam film, ale w lepszej rozdzielczości, korzystając z różnych technik odwrotnego wyszukiwania obrazów w Google i Yandex, a także wyszukując według słów kluczy w języku rosyjskim (m.in. według frazy:„Это Израиль, детка!”, co można przetłumaczyć na polski „To jest Izrael, mały!”) i okazało się, że film ten został udostępniony dwa lata wcześniej jako nagranie sytuacji w Izraelu, a nie na Ukrainie. Na przykład w poście z 5 czerwca 2022 r. na VK czytamy że „w Izraelu lokalni mieszkańcy usunęli ukraińskie flagi i przywrócili izraelskie flagi w ich miejsce”; podczas gdy w publikacji na Telegramie usunięcie ukraińskich symboli opisano jako „deukrainizację w Izraelu”. Także i ten rosyjskojęzyczny artykuł (zarchiwizowany link) wskazuje, że wideo pochodzi z Izraela.
Przypis do filmu na kanale na Telegramie w języku hebrajskim „tzenzora” również wskazuje Izrael jako lokalizację: „Dwóch Izraelczyków rosyjskiego pochodzenia zdejmuje ukraińską flagę i wyrzuca ją do kosza” – czytamy w poście.
AFP nie udało się dotrzeć do autora oryginalnego nagrania, jednak mogliśmy ustalić dokładną lokalizację miejsca, w którym powstało nagranie dzięki szczegółom widocznym w filmie (napisy w języku hebrajskim, izraelskie tablice samochodowe, logo stacji benzynowej) i potwierdzić, że nagranie nie pokazuje jakiegoś miejsca w Ukrainie, lecz okolice Tel Awiwu.
Aby prześledzić dokładne miejsce w Izraelu, analizowaliśmy różne szczegóły.
- Zidentyfikowaliśmy korzystając z funkcji Google Lens czerwone okrągłe logo stacji benzynowej Delek (zarchiwizowany link) i czarny okrągły znak sieci marki kawy (zarchiwizowany link) „Cafe Joe” w 2011 roku kupiony j przez izraelską firmę naftową.
- Odczytaliśmy napis na budynku w języku hebrajskim מִסְעָדָה i po przetłumaczeniu dowiedzieliśmy się, że słowo to oznacza restaurację.
- Przyjrzeliśmy się samochodom zaparkowanym na stacji. Tabliczki jednej białej taksówki – Skody Octavia – widoczne w filmie w 31 sekundzie mają na końcu liczbę 26, a numery rejestracyjne w kolorze czarnym umieszczone są na żółtych tablicach z niebieskim oznaczeniem po lewej stronie. W Izraelu rejestracje cywilne samochodów są właśnie wykonane czarnymi literami na żółtych tablicach (lub białych) z niebieskim oznaczeniem i napisem „IL” dla kraju rejestracji – Izraela. Taksówki mają w tym kraju końcówkę z numerem 25 lub 26. Jednym z najpopularniejszych modeli taksówek w Izraelu jest Skoda Octavia (zarchiwizowany link).
- Okrągły pojemnik na śmieci do którego jeden z mężczyzn wrzuca flagi jest powszechnie używany w Izraelu.
W Izraelu czynnych jest 238 stacji benzynowych sieci Delek (zarchiwizowany link). Aby znaleźć tę, na której nagrano film, sprawdziliśmy kolejno dziesiątki stacji korzystając z funkcji Street View na Mapach Google'a oraz na interaktywnej mapie zamieszczonej na stronie internetowej firmy i okazało się, że stacja w Even Yehuda, na północnych przedmieściach Tel Awiwu, pasuje swoim wyglądem do tej, którą widać w nagraniu (zarchiwizowany link).
Mimo że widok na Street View w Mapach Google'a pokazuje stan tego miejsca w 2018 roku – przed modernizacją stacji benzynowej – tę samą restaurację Younes יונס dostrzec można zarówno na zdjęciach na Mapach Google'a co w nagraniu (zarchiwizowany link), i co pokazaliśmy na zestawieniu poniżej.
Wyjazd ze stacji widoczny pod koniec nagrania dostarczył nam więcej pasujących do siebie elementów m.in. po prawej stronie widoczne są tablica reklamowa, znak drogowy pierwszeństwa przejazdu i metalowy słup energetyczny a także, po drugiej stronie jezdni, w oddali, pylon reklamowy innej stacji benzynowej (firmy Dor Alon ) ,co oznaczyliśmy czerwonymi ramkami na zestawieniu poniżej.
Na kolejnym zestawieniu poniżej w czerwonych ramkach zaznaczyliśmy więcej pasujących do siebie elementów – mały billboard reklamowy, metalowy słup energetyczny i biały dach.
Na fioletowo zaznaczyliśmy pylon reklamowy stacji, owalny z boku, oraz zieloną krawędź zadaszenia. Oba te elementy w filmie, który pochodzi z 2020 roku, najprawdopodobniej z początku czerwca, wyglądają inaczej niż na zdjęciach Google'a oraz na mapach Google, gdzie najświeższe dostępne zdjęcia pochodzą z 2018 roku. Na filmie, który analizujemy, krawędź dachu stacji benzynowej jest czerwona, podobnie jak pylon stacji, który jest prostokątny. Wynika to z tego, że zostały one wymienione podczas modernizacji stacji w 2020 r., kiedy to Delek zakończył rebranding swoich stacji benzynowych, jak wyjaśniono na stronie internetowej. Możemy zobaczyć, jak przebiegał ten proces na przykładzie innej stacji benzynowej Delek w Netanji dzięki zdjęciom w Google sprzed i po modernizacji.
„Niebiańska Jerozolima” czyli teoria spiskowa przeniesienia państwa Izrael na Ukrainę
Niektóre posty cytują słowa prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego: „Po wojnie Ukraina stanie się wielkim Izraelem”, które, według autorów wpisów prezydent miał wygłosić w ONZ.
AFP obaliła już wcześniej podobne treści, które błędnie interpretowały słowa Zełenskiego, w rzeczywistości pochodzące z jego dłuższej wypowiedzi dla mediów z 5 kwietnia 2022 roku w Kijowie.
Dłuższa wersja wypowiedzi dostępna jest na oficjalnej stronie internetowej prezydenta Ukrainy (zarchiwizowany link) oraz Ministerstwa Obrony Ukrainy (zarchiwizowany link).
„Myślę, że wszyscy nasi ludzie będą naszą wielką armią. Nie możemy mówić o «Szwajcarii przyszłości» – prawdopodobnie nasze państwo będzie w stanie być takie za jakiś czas. Ale to, że staniemy się «wielkim Izraelem» z własną twarzą, to, że nie będziemy zaskoczeni tym, że we wszystkich instytucjach, supermarketach, kinach będą przedstawiciele Sił Zbrojnych lub Gwardii Narodowej, że będą ludzie z bronią, to jestem pewien, że w ciągu najbliższych dziesięciu lat kwestia naszego bezpieczeństwa będzie numerem jeden” – powiedział Zełenski.
Zełenski nie mówił o stworzeniu nowego Izraela na ziemiach Ukrainy (tzw. Niebiańska Jerozolima), ale raczej o tym, jakim państwem po zakończeniu wojny z Rosją stanie się jego kraj. Zełenski porównał Ukrainę do Izraela, kraju, który od momentu swego powstania nieustannie wystawiony jest na zagrożenia dla swego bezpieczeństwa ze strony sąsiadów i w którym całe społeczeństwo musi być nastawione na kwestie obronne.
Posty z filmem wpisują się w popularną antysemicką teorię spiskową w polskich mediach społecznościowych mówiącą, że ziemie dzisiejszej Ukrainy lub przynajmniej ich część, są przygotowywane pod „nowy kraj”, w którym po wojnie powstanie „nowe państwo Izrael”.
Po ataku Hamasu na Izrael 7 października 2023 r. (zarchiwizowany link), który odpowiedział zmasowaną ofensywą wojskową w Strefie Gazy, a następnie w Libanie, ta teoria spiskowa dodatkowo zyskała na popularności w antysemickich grupach w mediach społecznościowych. Jej zwolennicy uważają, że wojna w Gazie i Libanie pokazuje, że przyszłość Izraela na Bliskim Wschodzie nie jest bezpieczna i państwo to przygotowuje się do „relokacji”.
Napływ setek tysięcy ukraińskich uchodźców do Polski na początku wojny i wyjazd milionów Ukraińców do innych krajów, mają stanowić dowód na to, że Zełenski „robi miejsce” w swoim kraju dla przyszłych osadników z Izraela, jak uważają adepci teorii, którzy dodatkowo wskazują na żydowskie pochodzenie ukraińskiego prezydenta.
Więcej naszych weryfikacji na temat konfliktu w Ukrainie można znaleźć w języku polskim tutaj, a w języku angielskim tutaj a na temat konfliktu izraelskiego w języku polskim tutaj, a w języku angielskim tutaj.
W 3 paragrafie pod pierwszym zdjęciem poprawiliśmy datę rozpoczęcia wojny na 2022 r., a nie jak błędnie napisaliśmy 2024 r6 listopada 2024 W 3 paragrafie pod pierwszym zdjęciem poprawiliśmy datę rozpoczęcia wojny na 2022 r., a nie jak błędnie napisaliśmy 2024 r
Zastanawiasz się czy informacja jest prawdziwa? Napisz do nas. Sprawdzimy
Skontaktuj się z nami
