Zmanipulowany film fałszywie przedstawia Ukrainkę jako niezadowoloną z paczki żywnościowej z Polski

„Polska wysyła pomoc humanitarną za nasze podatki, a w zamian słyszymy, że to „tanie polskie gówno”?!” – czytamy w poście na  Facebooku z 4 marca 2025 r., któremu towarzyszy minutowy filmik  pokazujący produkty żywnościowe i artykuły higieniczne ustawione na stole obok kartonu z logo Caritas Polska.

To samo nagranie było rozpowszechniane na YouTubie, TikTok-u, platformie X oraz na Telegramie. W nagraniu słychać kobiecy głos mówiący po ukraińsku, który skarży się na rzekomo tandetną pomoc humanitarną otrzymaną od Caritas Polska. 

Image

Zrzuty ekranu z wprowadzających w błąd postów na X i Facebooku. Przekreślenia dodane przez AFP 14/03/2025 r.

„Cześć! Dzisiaj otrzymaliśmy pomoc humanitarną od polskiej fundacji charytatywnej Caritas (...)  jakby chcieli nas otruć. Jakaś zepsuta  mąka. cukier. Jakieś konserwy, no dobrze przydadzą się dla psów” – mówi kobieta. Rzucając niecenzuralne słowa narzeka, że w paczce jest paczka „kawy po 400 gramów” a nie kilogramowa, oburza się, że nie dorzucili do niej „krewetek” i butelki „prosecco”. „Krótko mówiąc, Polacy, wypchajcie się z taką pomocą humanitarną” – konkluduje. Wideo posiada również napisy w języku polskim.

Wideo było szeroko udostępniane i wywołało wiele negatywnych reakcji za rzekomą niewdzięczność kobiety. Tylko ta publikacja na X zyskała ponad 500 udostępnień i ponad dwa tysiące komentarzy.

Jednak dźwięk w nagraniu został podmieniony. AFP skontaktowała się z autorką oryginalnego nagrania, która potwierdziła, że jest to jej nagranie, ale nie jej głos.

Wideo zamieszczone przez przesiedloną Ukrainkę 

Pośród setek komentarzy pod nagraniem na portalu  X, które w większości wyrażały oburzenie wobec Ukraińców, jeden z użytkowników określił nagranie „fejkiem” i podał link do wideo na TikTok-u, które pokazuje oryginalny film (zarchiwizowany link  tutaj), podczas gdy inny skomentował, że oryginalny głos został „podmieniony” w viralowym filmie.  

Oryginalne wideo trwa prawie dwie minuty i było pierwszym z dwóch filmików opublikowanych na TikTok przez  @olena_astash 4 kwietnia 2023 roku. W pierwszym filmie autorka wymienia wszystkie produkty żywnościowe, które otrzymała od Caritas Polska, której logo można zobaczyć na pustych kartonach, a także w liście dołączonym do przesyłki z pomocą. W drugim filmie kobieta wymienia wszystkie otrzymane artykuły higieniczne (link do archiwum tutaj).

„Dzisiaj otrzymaliśmy pomoc humanitarną od organizacji humanitarnej Caritas” – słyszymy głos kobiety, która jednocześnie pokazując ręką różne produkty wymienia je „cukier, mąka, konserwy mięsne, kawa, olej, czekolady”. Na koniec mówi: „Byliśmy pod wrażeniem takiej różnorodności produktów”.  W przeciwieństwie do tego, co twierdzi się w viralowym nagraniu, nie ma słowa skargi na pomoc otrzymaną od polskiej organizacji charytatywnej. 

AFP skontaktowała się z użytkowniczką TikToka, Oleną Astashevą, której konto śledzi 32 tys. użytkowników. Potwierdziła, że nagrała i opublikowała oba filmy w 2023 roku. Przedstawiła się jako mieszkanka Chersonia, miasta na południowym wschodzie Ukrainy, z którego została przesiedlona do pobliskiego Mikołajewa, gdzie otrzymała paczkę z pomocą. Astasheva nadal tam mieszka.

„Tak. To jest mój filmik...  Opublikowałam ten film, aby przesiedleńcy z Chersonia wiedzieli, gdzie mogą uzyskać pomoc i jak dobra ona jest” – napisała Astasheva we wiadomości do AFP 14 marca 2025 r.

„Byłam zszokowana, gdy zobaczyłam, że moje wideo zostało przerobione i że mój głos został podmieniony” – napisała. „Zrobiono to celowo, aby pokazać, że rzekomo Ukraińcy są niewdzięczni za pomoc którą otrzymują” – dodała. „Pomoc była bardzo przydatna. Byłam z niej bardzo zadowolona”. 

Astasheva dodała, że użyła popularnego efektu głosowego TikTok Trickster, aby wzmocnić dźwięk w nagraniu, „ponieważ byłam słabo słyszalna w nagraniu i dzięki temu stało się ono głośniejsze ” –napisała. 

Image

Zrzut ekranu z konta "ᴍɪʟᴇᴅɪ ᴏʀᴋᴏᴅᴀᴠᴀ⃤ (@olena_astash" na TikToku. W zielonej ramce zaznaczyliśmy filmiki na temat paczek z pomocą humanitarną 14.03.2025 r.

Caritas: informacja 'zmanipulowana'

Caritas Polska, katolicka organizacja humanitarna zareagowała w swoich mediach społecznościowych m.in. na Instagramie na przerobione wideo. „Informacja na temat pomocy Caritas w Ukrainie została zmanipulowana” – oświadczyła organizacja w poście z 8 marca. W nagraniu dołączonym do publikacji na Instagramie jej przedstawiciel nazwał film „przykładem dezinformacji” i wyjaśnił, że w rzeczywiście beneficjentka pomocy Caritas dziękowała za otrzymaną pomoc (zarchiwizowany link tutaj).

Polska od początku pełnoskalowej wojny w Ukrainie w lutym 2022 roku wspiera Ukrainę na różnych polach, przyjęła między innymi ponad milion ukraińskich uchodźców. Jednak jak wykazuje badanie przeprowadzone przez Centrum Mieroszewskiego polskie wsparcie dla Ukrainy uległo erozji w 2024 roku. Negatywne nastawienie do Ukraińców w Polsce wzrosło w ciągu ostatniego roku z 27% do 30%, a pozytywne opinie spadły z 25% do 23% pokazało badanie (zarchiwizowany link tutaj). 

Ukraina jest  też regularnym celem dezinformacji. Więcej weryfikacji opublikowanych przez AFP Sprawdzam związanych z wojną znaleźć można tutaj.