Filmik z płaczącym ukraińskim żołnierzem został wygenerowany przez AI

„Zostałem zmobilizowany. Jadę w Czasiw Jar... Nie chcę umierać! Mam tylko 23 lata!” – słyszymy jak mówi mężczyzna w zamieszczonym 3 listopada 2025 roku na Facebooku filmiku. Młody mężczyzna ubrany w mundur z flagą Ukrainy siedzi w jadącym samochodzie. Ukrywa ręką łzy spływające mu po policzku. Przez małe okienko widać mijane drzewa i nijaki krajobraz. W poście czytamy, że prezydent tego kraju „wysyła na pewną śmierć młodych Bogu ducha winnych Ukraińców.…” .

„Ten film dedykuję wszystkim 'polskim' politykom podżegającym do wojny ” – napisał inny użytkownik Facebooka.  

Image

Zrzut ekranu z posta na Facebooku. Czerwone przekreślenia dodane przez AFP 12.11.2025 r.

Post z 14-sekundowym nagraniem zyskał 900 komentarzy i 1,7 tys udostępnień. Film był udostępniany na platformie X . Krążył w kilku językach między innymi po niemiecku (na Facebooku, Telegramie, X i YouTube), francusku oraz słowacku.

„Od kiedy to żołnierz ma takie długie włosy??? Ustawka” – pytał pod postem komentujący poddając w wątpliwość prawdziwowość filmu. Inni pisali wręcz, że film „jest AI (deepfake)”. 

Niektórzy niemieccy użytkownicy którzy nie byli pewni, niepewni, czy film został wygenerowany przez sztuczną inteligencję,  zapytali o to Groka na X. Jednak chatbot, opracowany przez firmę Elona Muska xAI, nie wykrywa wiarygodnie manipulacji obrazami i wideo i błędnie ocenił klip jako autentyczny.

Analiza AFP potwierdziła wnioski tych użytkowników, którzy uważali, że obraz został wygenerowany przy użyciu sztucznej inteligencji. Ponadto w Ukrainie mobilizacja obowiązuje od 25 roku życia wbrew temu, co twierdzi film.

Inny hełm niż na oficjalnych zdjęciach 

W filmie widać ślady manipulacji w obrębie hełmu. Okrągła śruba na hełmie (w czerwonej ramce) zmienia swój wygląd co widać jeśli obejrzymy film w zwolnionym tempie. Początkowo jest płaska, następnie zakrzywia się do wewnątrz. Podobnie, czarny przycisk z boku hełmu jest początkowo płaski u góry, ale po kilku sekundach pojawia się ostra krawędź. Co więcej, wzór panterki munduru na wysokości ręki nieznacznie zmienia się w trakcie filmu, co pokazaliśmy na zestawieniu poniżej:

Image

Zrzuty ekranu z Facebooa. W kolorowych ramkach niespójnośći wizualne oznaczone przez AFP 12.11.2025 r.

W kolejnym kroku agencja AFP przyjrzała się, na ile wyposażenie młodego mężczyzny pasuje do oficjalnych mundurów ukraińskich sił zbrojnych. Na koncie Ministerstwa Obrony Ukrainy na X opublikowano zdjęcie „w pełni wyposażonego” żołnierza. Używane przez ukraińskich żolnieży hełmy opisane są też w publikacji o nowym wyposażeniu w armii ukraińskiej.

Śruba, o której wspominamy powyżej, wydaje się być nie na miejscu na obrazie wygenerowanym przez sztuczną inteligencję w porównaniu z hełmem w oficjalnego zdjęcia sił zbrojnych Ukrainy. Co więcej, brakuje flagi czarnych elementów na zakończeniu dwóch bocznych kabli, które są na wyposażeniu hełmu w oryginalnej wersji.

Image

Porównanie klatki z filmu wygenerowanego przez AI (po prawej) z oficjalnym zdjęciem ukraińskiego ministerstwa obrony, czerwone oznaczenie dodane przez AFP: 10.11.2025 r.

Agencja AFP znalazła kilka przykładów mundurów używanych na froncie ukraińskim na stronie MilitaryLand.net, która dokumentuje różne działania ukraińskich sił zbrojnych. Jednak żaden z przykładów nie pasuje do hełmu wygenerowanego przez sztuczną inteligencję.

Przeprowadziliśmy odwrotne wyszukiwanie obrazu zrzutów ekranu z filmu, co doprowadziło nas do konta na TikToku „@fantomoko”. Nazwa konta pojawia się również w wiralowym filmie. Konto opublikowało całą serię podobnych filmów przedstawiających żołnierzy rzekomo płaczących, mających ukraińskie flagi na mundurach. Na niektórych z nich widnieje znak wodny z logo Sora, co wskazuje, że filmy zostały wygenerowane przy użyciu tej aplikacji firmy OpenAI. Inne filmy z tego konta nosiły wyraźne ślady manipulacji obrazem, na przykład jeden z żołnierzy (na czwartym filmie od lewej w drugim rzędzie) ma na policzku łzy przypominające strużki krwi.

Image

Zrzut ekranu nieistniejącego już konta na Tik Toku o nazwie „@fantomoko”. AFP 11.11.2025 r.

We wcześniejszych filmach użytkownika „@fantomoko” rzekomi żołnierze ukraińscy byli niekiedy przedstawiani jako rosyjscy żołnierze na tle biało-niebiesko-czerwonej flagi, co opisał również włoski portal weryfikacyjny Open.

Konto to nie jest już dostępne na Tik Toku.

Korzystając z usługi rozpoznawania twarzy Pimeyes i postów na X, AFP znalazła dowody na to, że rosyjski streamer Kussia88 rzekomo mógł posłużyć się swoim wizerunkiem twarzy do wygenerowania „płaczącego żołnierza” przez sztuczną inteligencję. Niektóre posty na X obarczały go osobistą odpowiedzialnością za stworzenie filmu. Inny użytkownik mediów społecznościowych wezwał platformę streamingową Twitch do zablokowania autora filmów. AFP skontaktowała się ze streamerem 5 listopada 2025 roku, jednak nie udzielił on żadnego komentarza. 

Audio wygenerowane przy użyciu sztucznej inteligencji

Na nagraniu widać żołnierza mówiącego po ukraińsku. Według komentarzy na X, jego akcent przypomina język rosyjski.

Przeanalizowaliśmy dźwięk zmanipulowanego materiału przy pomocy narzędzia InVID WeVerify, współtworzonego przez AFP, które korzysta z aplikacji Hiya do rozpoznawania wygenerowanych sztucznie połączeń głosowych. Użyliśmy testowanej, najnowszej wersji która oszacowała na 41 procent wskaźnik prawdopodobieństwa iż głos został wygenerowany przez AI. „Wyraźne rozpoznanie pomimo szumu tła” – zauważył 6 listopada 2025 roku Denis Teyssou, odpowiedzialny w agencji AFP za innowacje w projektach InVID We Verify. „Autentyczny plik nie zawiera śladów generowania sztucznej inteligencji” – wyjaśnił Teyssou. 

Image

Zrzuty ekranu z analizy dźwięku wykonanej przez AFP 10.11. 2025 r. przy użyciu narzędzia Hiya wskazujące na prawdopodobieństwo wygenerowania przez AI

Dodatkowo, skorzystaliśmy z narzędzia deepfake-total.com stworzonego Instytut Fraunhofera ds. Bezpieczeństwa Stosowanego i Zintegrowanego, czołowej instytucji badawczej w Niemczech, które wykazało również, że ścieżka dźwiękowa nagrania została zmanipulowana w 53,4 procentach.

AFP analizowała również sekwencje wizualne za pomocą narzędzi do wykrywania AI, ale wyniki nie wskazały jednoznacznie na manipulację AI. Nie oznacza to jednak automatycznie, że treść nie została wygenerowana przez AI – w końcu AFP udało się wykryć wyraźne ślady AI w viralowym filmie. Możliwe, że do jego stworzenia użyto programów, na których narzędzia do wykrywania AI nie zostały wyszkolone, lub że wielokrotne przesyłanie pliku na różne platformy uniemożliwiło narzędziom zidentyfikowanie manipulacji.

Mobilizacja w Ukrainie jest od 25 roku życia

Na nagraniu młody człowiek twierdzi, że ma 23 lata i jedzie walczyć w Czasiw Jarze, kluczowym mieście w regionie Donbasu, który jest w dużej mierze kontrolowany przez Rosję. Choć Rosjanie ogłosili zdobycie Czasiw Jaru pod koniec lipca 2025 r., Ukraińcy twierdzą, że cały czas stawiają opór na tym odcinku. 

W kwietniu 2024 roku, weszły w życie poprawki do ustawy „O obowiązku wojskowym i służbie wojskowej, mobilizacji i rejestracji wojskowej", które obniżyły wiek mobilizacji z 27 do 25 lat. (zarchiwizowany link tutaj). Osoby poniżej tego wieku mogą służyć w armii ale jako ochotnicy.

Ukraińskie Centrum Zwalczania Dezinformacji w publikacji z 4 listopada 2025 roku określiło film jako „deepfake” i zauważyło, że autorzy fałszywych postów „promują tezę o 'poborze w wieku 22–23 lat'”.

W obliczu trwającej blisko czwarty rok wojny obronnej z Rosją, Ukraina pilnie potrzebuje większej liczby żołnierzy. Pod koniec czerwca 2025 roku prezydent Ukrainy Wołodymyr Zeleński podpisał ustawę zezwalającą na wstąpienie do wojska osobom powyżej 60. roku życia. Dodatkowo, władze w Kijowie wdrożyły różne zachęty, m.in. program "Kontrakt 18-24", oferujący osobom w tym wieku możliwość podpisania rocznego kontraktu na dobrowolną służbę wojskową. 

Więcej weryfikacji na temat wojny w Ukrainie można znaleźć na naszej stronie tutaj a weryfikacji treści wykorzystujących techniki AI tutaj.