Tysiące osób udostępnia fałszywe lub wyrwane z kontekstu wideo z tańczącym Zełenskim

Pierwsze dwa fragmenty ponad dwuminutowego filmu, który został opublikowany 24 lutego pokazują tancerzy – nie Zełenskiego, a kolejne fragmenty przedstawiają jego samego z czasów, gdy występował publicznie w 2018 i 2006 roku - na długo przed wyborami prezydenta Ukrainy w kwietniu 2019 roku. 

Ukraiński przywódca regularnie staje się celem dezinformacji w mediach społecznościowych, która ma na celu go oczernić lub ośmieszyć. Wiele tych treści powtarza bezpodstawne proklemowskie twierdzenia, które zaczęły być rozpowszechniane po inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2019 roku.

Image

Zrzut ekranu z Facebooka wykonany 11 marca 2024 roku

Komentarze pod nagraniem jednoznacznie wskazują na to, że internauci wierzyli, iż występujący tancerz to Zełenski. Niektórzy kpili z niego, pisząc: „Jaki kraj, taki prezydent”. Z kolei inni wskazywali na podobieństwo do marszałka Sejmu, Szymona Hołowni, który niegdyś był showmanem i celebrytą.

Deepfake był również udostępniany w języku słowackim, agencja AFP opublikowała artykuł o nim w lutym (patrz tutaj).

Deepfake to technika manipulacji nagrania, gdzie wizerunek jednej osoby zostaje zastąpiony inną, by stworzyć wrażenie, że wykonuje ona działania, których w rzeczywistości nie robiła.

Pierwsze nagranie: deepfake z rosyjskim TikTokerem

Jeden z pierwszych fragmentów przedstawia mężczyznę tańczącego w czerwonym kostiumie. Film ten został zauważony w styczniu 2024 roku przez dziennikarzy AFP, którzy wykazali, że zmieniono w nim twarz tancerza.

Odwrotne wyszukiwanie wideo poprowadziło nas do nagrania opublikowanego w październiku 2020 roku (zarchiwizowane tutaj), w którym występuje mężczyzna ubrany w taki sam kostium. Jednak nie jest Vołodymyr Zełenski. 

Porównując ten film z fałszywym nagraniem na Facebooku, można zauważyć, że są one identyczne, z wyjątkiego tego, że w przypadku nagrania na Facebooku wizerunek tancerza został zastąpiony twarzą prezydenta Ukrainy. 

Image

Zrzut ekranu fałszywego wideo (po lewej), zrzut ekranu wideo Vusaaal na TikTok (po prawej). Kolorowe oznaczenia dodane przez AFP

Wideo na TiktToku zostało udostępnione przez kanał o nazwie „vusaaal” w styczniu 2022 roku (zarchiwizowane tutaj i tutaj). Na kanale można znaleźć również inne filmy z tym samym mężczyzną.

„Vusaaal” ma również kanał na Instagramie, gdzie pojawia się imię Vusal Mehdiyev. Opisywany jako bloger, brał on udział w rosyjskim reality show i regularnie publikuje filmy i zdjęcia na obu swoich platformach społecznościowych. Można go zobaczyć występującego jako tancerz czy model.

Drugie nagranie: deepfake z argentyńskim tancerzem

W drugim nagraniu widać mężczyznę, który występuje w obcisłym i błyszczącym kostiumie. Nie jest to Zełenski, a argentynski tancerz brzucha Pablo Acosta. Agencja AFP zweryfikowała we wrześniu 2023 roku twierdzenie, że nagranie przedstawia ukraińskiego prezydenta.

Acosta opublikował nagranie na swojej stronie 1 czerwca 2023 roku (zarchiwizowane tutaj) z hashtagami wskazującymi na to, że pokazuje taniec brzucha w Ameryce Południowej. Kilka innych filmów na stronie Acosty pokazuje go, gdy występuje na scenie w tym samym kostiumie (zarchiwizowane tutaj, tutaj i tutaj). 

Acosta w wiadomości na Instagramie potwierdził agencji AFP, że to on występuje w nagraniu, które jest udostępniane w sieci z fałszywym przesłaniem. „Tak to ja. Wideo jest moje” – napisał w języku hiszpańskim. 

Wydaje się, że wersja krążąca w sieci została zmanipulowana, ponieważ w ciało Acosty wstawiono twarz Zełenskiego, co widać na poniższym porównaniu.

Image

Zrzut ekranu fałszywego wideo (po lewej), zrzut ekranu posta Pablo Acosty na Instagramie (po prawej). Kolorowe oznaczenia dodane przez AFP

Trzecie i czwarte nagranie: występy Zełenskiego

Trzeci i czwarty klip przedstawiają młodego Zełenskiego podczas występów scenicznych. Oba filmy pochodzą z popularnego ukraińskiego komediowego programu telewizyjnego Вечерний квартал (ukr. Wieczony Kwartał) wyprodukowanego przez Kwartał 95, wytwórnię którą Zełenski współtworzył w 2003 roku.

Image

Zrzuty ekranu z Facebooka wykonane 11 marca 2024 roku

Nagranie, w którym widać Zełenskiego razem z grupą innych mężczyzn występujących w czarnych strojach zostało wyemitowane 21 października 2006 roku. Film udało nam się odnaleźć dzięki napisowi „БРУНЬКАХ” oraz logotyp, który nie jest typowy dla Kwartału 95.

Wyszukiwanie tego słowa w Google'u poprowadziło nas do kanału na YouTubie o nazwie „Студия Квартал 95 Online” czy Studio Kvartal 95 Online (archiwum). To również kanał wytwórni produkcyjnej Zełenskiego. Zgodnie z napisami pod filmem na YouTubie, wideo było parodią żeńskiej ukraińskiej grupy muzycznej ВИА Гра.

Jeden z ostatnich filmów tej serii przedstawia Zełenskiego jak napina mięśnie. Film został nagrany na YouTubie 27 października 2018 roku, nagranie można obejrzeć tutaj i tutaj. W skeczu Zełenski parodiował występ ukraińskiego restauratora Nikołaja Tiszczenki w ukraińskim programie „Taniec z Gwiazdami”. 

Jak czytamy na stronie Evening Quarter, program jest „interpretacją wydarzeń sceny społeczno-politycznej kraju poprzez zdrową ironię i sarkazm”. W programie Zełenski występował jako aktor i komik.

Zełenski jako cel dezinformacji 

Zełenski wielokrotnie podczas swojej kariery w przemyśle rozrywkowym występował publicznie i tańczył. W 2006 roku wygrał ukraińską wersję „Tańca z Gwiazdami”. Wcześniej został również sfilmowany podczas tańca w obcisłych spodniach i w butach na wysokim obcasie, w teledysku, który był parodią ukraińskiego boysbandu – jak czytamy na stronie Snopes.

Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku, Zełenski często był celem dezinformacji w mediach społecznościowych.

Strona AFP Sprawdzam już wcześniej zweryfikowała fałszywe treści na temat prezydenta Ukrainy, według których rzekomo nadużywał on substancji psychoaktywnych (tutaj), był zamieszany w działalność korupcyjną (tutaj), wspierał ideologię nazistowską, czy że nie jest mile widziany na zachodzie (tutaj, tutaj) lub, że brał udział w paradzie LGBTQ w Nowym Jorku.

AFP już wcześniej obaliła również wiele innych fałszywych  twierdzeń na temat wojny w Ukrainie.