Nie, brytyjska agencja nie przyznała, że zaszczepieni przeciw Covid-19 są bardziej narażeni na śmierć z powodu wariantu Delta

„Public Health England informuje, że niebezpieczna mutacja Delta jest znacznie bardziej śmiertelna dla osób zaszczepionych” – czytamy w artykułach udostępnionych w połowie czerwca (1, 2, 3).

Image

Zrzut ekranu ze strony paradyzja wykonany 20 lipca 2021 roku

Delta (przez naukowców oznaczany jako B.1.617.2) to wariant koronawirusa, który został po raz pierwszy wykryty w Indiach podczas gwałtownej fali zakażeń w kwietniu. Obecnie notuje się go w 96 krajach m.in. Azji, Afryki, Europy, a także w Stanach Zjednoczonych.

Image

Kraje, w których odnotowano przypadki osób chorych na Covid-19 z wariantem Delta ( Światowa Organizacja Zdrowia WHO (WHO), stan na 13 lipca 2021 r. / )

Powoli ten wariant staje się dominującym źródłem zakażeń – jak wynika z danych covSpectrum, portalu do gromadzenia danych na temat mutacji Covid-19, wariant Delta powoduje około 75 proc. nowych zakażeń.

Badanie opublikowane w czasopiśmie „Virological” pokazuje, że w porównaniu z innymi wariantami Delta rozprzestrzenia się szybciej w organizmie człowieka, a osoby, które są nim zakażone wydychają go znacznie więcej, zwiększając prawdopodobieństwo zakażenia.

Szczepionki mniej skuteczne?

Źródłem mylących treści jest skrajnie prawicowy kanadyjski portal „Life Site News”, znany m.in. z rozprzestrzeniania dezinformacji na temat pandemii Covid-19. Strona była blokowana przez wiele mediów społecznościowych m.in. Facebooka, Twittera i Youtube’a.

Public Health England (w skrócie PHE) to Instytut Zdrowia Publicznego w Anglii, jedna z czterech (Szkocja, Walia, Irlandia Północna) takich organizacji w Wielkiej Brytanii. Źródłem doniesień o wariancie Delta ma być raport opublikowany przez PHE 18 czerwca zawierający informacje o liczbie zgonów zaszczepionych oraz niezaszczepionych osób, które zostały zakażone wariantem Delta.

Zakażenia dotyczące tego wariantu wynosiły w tamtym czasie około 21 proc. wszystkich infekcji Covid-19 (tabela na ósmej stronie). Do 14 czerwca 2021 r. spośród wszystkich zarażonych wariantem Delta, zmarły 73 osoby (około 0,1 proc.).

Image

Zrzut ekranu tabeli z raportu PHE opublikowanego 18 czerwca 2021 roku

W kolejnej tabeli, na stronie 12., można przyjrzeć się danym dotyczącym zaszczepienia wśród osób zgłaszających się w punktach opieki zdrowotnej wAnglii (ang. emergency care) zakażonych wariantem Delta wirusa SARS-Cov-2.

Dane podzielono według kilku kategorii m.in.: „wszyscy zakażeni wariantem Delta”, „Niezaszczepieni”, „mniej niż 21 dni po pierwszej dawce”, „co najmniej 21 dni po pierwszej dawce” oraz „co najmniej 14 dni po drugiej dawce”.

Image

Zrzut ekranu raportu PHE przedstawiający tabelę z danymi dotyczącymi zaszczepienia wśród osób zgłaszających się w brytyjskich punktach opieki zdrowotnej zakażonych wariantem Delta wirusa SARS-Cov-2

Jak wskazują autorzy dezinformujących treści, wśród ponad 4 tys. osób, które zaszczepiły się dwiema dawkami, a były zakażone wariantem Delta, zmarło 26 osób (0,64 proc.). Natomiast wśród ponad 35 tys. przypadków niezaszczepionych zmarły 34 osoby (około 0,1 proc.).

Według osób szerzących dezinformację oznacza to, że „śmiertelność wśród osób zaszczepionych jest 6,6 razy wyższa od niezaszczepionych”.

Raport PHE nie zawiera wzmianki o sześciokrotnie wyższej śmiertelności wśród zaszczepionych, jak twierdzą autorzy wyliczeń przedstawionych przez autorów dezinformujących treści. Co więcej w podsumowaniu dokumentu napisano, że badacze operują zbyt niską liczbą przypadków, by móc wnioskować o śmiertelności Delty. „Jest zbyt wcześnie, aby przedstawić formalną ocenę śmiertelności przypadków związanych z wariantem Delta” – czytamy.

Raport stwierdza, że dotychczasowe analizy wariantu Delta wskazują, że dominuje on w Wielkiej Brytanii i jest jednocześnie bardziej zaraźliwy niż poprzednie warianty.

Aktualizacje raportu

Ale nie tylko ten raport wspominają autorzy dezinformujących treści. PHE publikuje co tydzień raporty dotyczące wariantów wirusa SARS-CoV-2. Kolejny z dokumentów został opublikowany kilka dni później, 25 czerwca.

W tabeli, którą można wyszukać na ósmej stronie raportu, można przeczytać, że w tamtym czasie infekcje spowodowane wariantem Delta stanowiły w społeczeństwie około 30 proc. wszystkich zakażeń Covid-19. Spośród wszystkich zakażonych wariantem Delta zmarło 117 osób (0,1 proc.).

Image

Tabela z raportu PHE opublikowanego 25 czerwca

Kolejną tabelę znajdziemy na stronie trzynastej i czternastej. Przedstawia ona, że od 1 lutego do 21 czerwca 2021 r. odnotowano 92 029 przypadków wariantu Delta choroby Covid-19. Spośród tych przypadków 53 822 osób było niezaszczepionych, a 7235 w pełni zaszczepionych. Tabela w trzech różnych kolumnach opisuje również pacjentów, którzy byli „mniej niż 21 dni po pierwszej dawce szczepionki”, „co najmniej 21 dni po pierwszej dawce” i „po dwóch dawkach szczepionki”.

Image

Tabela raportu PHE opublikowanego 25 czerwca 2021 roku

Wspomniany artykuł opisuje powyższą tabelę tak: „w sumie 70 z 27 192 zaszczepionych osób w badaniu zmarło, co stanowi 0,26 proc. śmiertelności. Tymczasem 44 z 53 822 nieszczepionych osób zmarło, co oznacza śmiertelność tych osób na poziomie 0,08 proc.”.

Skąd się wzięły te liczby? Jeśli chodzi o zaszczepione osoby, to autor dodał do siebie wszystkie liczby z trzech kolumn opisujących pacjentów, którzy byli po pierwszej dawce. Następnie obliczył, że śmiertelność zaszczepionych w porównaniu z niezaszczepionymi jest 3,25 razy wyższa.

Wyliczenia autora są poprawne, jednak wniosek, że „osoby, którym podano szczepionkę są 3,25 razy bardziej narażone na śmierć” jest całkowicie błędny, ponieważ podane dane PHE nie są wystarczające do wysunięcia takich konkluzji.

Niewłaściwe wnioski

AFP zwróciła się do PHE z pytaniem, czy agencja kiedykolwiek informowała o podwyższonym ryzyku śmierci dla zaszczepionych osób w swoich raportach.

„Nie, to bzdura. PHE nigdy nie wydała takiego oświadczenia. Mówienie, że jest inaczej jest nieuczciwe i nieodpowiedzialne” – przekazał AFP w Niemczech Luke Weeks, rzecznik agencji.

Wyjaśnił również, dlaczego liczba zgonów wśród osób zaszczepionych jest większa niż niezaszczepionych.

Weeks: „W związku z bardzo wysokim odsetkiem szczepień w społeczeństwie, nawet przy bardzo skutecznej szczepionce, należy się spodziewać, że duży odsetek przypadków (zgonów, przyp. red.) wystąpi u osób zaszczepionych, dlatego że większy odsetek społeczeństwa jest zaszczepiony niż niezaszczepiony”.

Jak wynika z danych PHE, w Wielkiej Brytanii na dzień 20 lipca aż 87,9 proc. osób jest po pierwszej dawce szczepionki, a w pełni zaszczepionych zostało 68,5 proc społeczeństwa. To oznacza, że niezaszczepionych osób jest około 15 proc.

Image

Zrzut ekranu ze strony PHE, wykonany 19 lipca 2021 roku ( Natalia SAWKA)

W dalszej części raportu PHE z 18 czerwca (na stronie 44.) można przyjrzeć się tabelom, które pokazują, że szczepionki są skuteczne na warianty Alpha i Delta koronawirusa. Będąc w pełni zaszczepionym, mamy 80 proc. szans uniknięcia choroby spowodowanej wariantem Delta i 88 proc. szans uchronienia się przed wariantem Alfa.

Image

Tabela z raportu PHE z 18 czerwca 2021 roku

Co więcej, w czerwcu PHE poinformował, że dwie dawki szczepionki AstraZeneca lub Pfizer-BioNTech są wysoce skuteczne w zapobieganiu hospitalizacji osób, które zachorowały na Covid19 z wariantem Delta. Skuteczność tej pierwszej ocenia się na 92 proc., a drugiej na 96 proc.

W Polsce, zgodnie z danymi ministerstwa zdrowia do 19 lipca wykonano ponad 32 mln szczepień. W pełni zaszczepionych osób w naszym kraju jest ponad 16 mln osób. – Udział wariantu Delta koronawirusa wzrósł do 47 proc. – poinformował 19 lipca wiceminister zdrowia Waldemar Kraska.

Paweł Grzesiowski 24 czerwca wspomniał na Twitterze, że „paradoksalnie wariant Delta potwierdza efektywność programu szczepień. Mimo rosnącej liczby przypadków w różnych krajach, tam gdzie jest duży odsetek zaszczepionych, liczba zgonów i ciężkich przypadków nie rośnie proporcjonalnie do zakażeń. Umierają głównie nieszczepieni”.

Treści udostępniane w mediach społecznościowych na ten temat zweryfikowali także dziennikarze Konkret 24, portal „fakenews”, a także AFP Sprawdzam.

Wniosek: to nieprawda, że agencja zdrowotna Public Health England (PHE) poinformowała w swoim raporcie, że osoby zaszczepione są bardziej narażone na śmierć, jeśli zachorują na Covid-19 spowodowanym wirusem SARS-Cov-2 z wariantem Delta. W dokumencie nie ma takich wniosków. Potwierdzają to również przedstawiciele wspomnianej agencji.